WN spreekt over droogte in AB april 2020
Maatregelen tegen droogte keihard nodig voor nu en voor de toekomst
De toch weer vrij plotseling intredende grote droogte baart ons allemaal zorgen. Wij merken het zelf en nogal wat mensen melden zich ongerust bij ons. Daarom heeft de fractie van Water Natuurlijk De Dommel de droogte op de agenda gezet van de online vergadering van het Algemeen Bestuur d.d. 22 april 2020. Al in januari van dit jaar hebben we vragen gesteld aan het Dagelijks Bestuur van het waterschap over de aanpak van de droogte. In de vergadering van het Algemeen Bestuur hebben we daar een vervolg op gegeven met de volgende mondelinge inbreng.
“Er heerst in het gebied van ons waterschap alweer een recorddroogte wegens een groot neerslagtekort en een sterk dalend grondwaterpeil: zie onder meer het laatste bericht van het WKC. Het is nu al droger dan in 2018 en vorig jaar op dit moment. Er woedden forse branden in de Deurnese Peel en bij Koningshoeven in Moergestel. Mogelijk komt er aanstaande zondag wat regen. De urgentie is nu nogal plotseling en heel vroeg, maar nét na de peildatum van 1 april, weer zó groot geworden dat Water Natuurlijk het Dagelijks Bestuur vraagt om op heel korte termijn op een rijtje te zetten wat de Dommel op dit moment doet en gaat doen om water aan te vullen en te bergen en onttrekkingen te verminderen. Kijken we bijvoorbeeld naar een regionale vertaling van de Verdringingsreeks voor watervoorziening, en dan gedifferentieerd naar gebied, te beginnen met de hoge zandgronden waar de nood het hoogst is? Daarnaast is het volgens ons ook noodzakelijk om in kaart te brengen wat we nog meer kunnen doen de komende tijd als waterschap.
En niet alleen wij, maar ook: wat kunnen onze partners doen? Wat kunnen grondeigenaren, de industrie, andere overheden doen? En doen we dat in samenhang met elkaar, met een integrale blik? Op welke manier kunnen we samen de schaarste eerlijk en naar behoefte verdelen, én zorgen dat er geen schaarste meer is? Kunnen wij als Dommel onze genoemde partners daarin bijstaan, faciliteren, en zo ja: hoe? En laten we bij die inventarisatie ook kijken naar kleinere tijdelijke flexibele maatregelen: kleine innovaties in de haarvaten van ons watersysteem tellen ook. Alles helpt nu. Ik belde net nog met een boer die graag aan de slag wil met wilgenproductie langs de waterloop op zijn grond. Hij heeft collega’s die zulke dingen ook willen en kunnen. Denk aan voedselbossen en dergelijke. Daarmee zouden ze ons helpen met water vasthouden en daar ook zelf een verdienmodel aan hebben. Dan is er draagvlak voor maatregelen, voor gezamenlijkheid en integraliteit. Waar zitten dit soort Hansjes Brinkers in onze regio? Wie heeft er slimme praktische oplossingen?
Water Natuurlijk zou daar graag een inventarisatie van zien, en de komende tijd veel aandacht voor deze problematische droogte willen. En ook regelmatige communicatie hierover met niet alleen de genoemde mogelijke partners maar ook met de inwoners van ons beheergebied. Ook zij maken zich grote zorgen, merken we, en nogal wat van hen willen graag meedenken, nu de urgentie ook door hen wordt ervaren.”
Reactie Dagelijks Bestuur
Watergraaf Erik de Ridder antwoordde namens het Dagelijks Bestuur (waarin Water Natuurlijk is vertegenwoordigd in de persoon van Mado Ruys) dat het Dagelijks Bestuur de zorgen van Water Natuurlijk beslist deelt. De aandacht voor de droogte en voor de aanpak ervan heeft prioriteit. Op korte termijn is het niet mogelijk om het al langer bestaande afsprakenkader voor het waterbeheer (denk bijvoorbeeld aan de 5%-regeling voor beregening) aan te passen: de discussie daarover moet integraal en in groter verband gebeuren met onder meer de andere waterschappen en de provincie, bijvoorbeeld in het verband van het Regionaal Bodemoverleg. Maar op de middellange en langere termijn is het noodzakelijk om te gaan kijken wat er in het beleid moet veranderen om voortaan water beter vast te houden en eerlijk te verdelen over alle noodzakelijke functies in het gebied van De Dommel.
Water Natuurlijk is blij met die reactie van de watergraaf maar zal de vinger aan de waterschappols blijven houden. We vinden het verbazingwekkend dat er niet eerder is gekeken door waterschappen en andere instanties of het gebruikelijke waterbeheerbeleid nog steeds afdoende is of aanpassingen nodig heeft voor adequaat waterbeheer binnen de snelle en -zo lijkt het- inmiddels structurele klimaatopwarming in Nederland. Voor het derde opeenvolgende jaar zijn we nu te laat, verdroogt de natuur, verzakt de bodem en is er alweer discussie over beregening van gewassen en grasland. Uitstel is niet meer mogelijk. Alle hens aan dek nu. Water Natuurlijk zal zelf ook actief meedenken over welke maatregelen kunnen en moeten worden genomen.
Nadere toelichting
De evaluatie van het grondwater- en beregeningsbeleid van 2014-2018 dat het Dagelijks bestuur van het waterschap het Algemeen Bestuur heeft toegezonden op een vraag van onze fractie, geeft aan dat het waterschap meer moet gaan doen aan grondwateraanvulling. Dat gebeurt ook: via het actieplan Levende Dommel. Maar het Dagelijks Bestuur beseft ook dat er meer nodig is om onze grondwatervoorraad op peil te houden. Daarvoor lopen nu diverse onderzoeken, geïnitieerd door de provincie in samenwerking met de waterschappen. Deze onderzoeken gaan helpen om een antwoord te geven hoe wij als waterschap, met het oog op de lange termijn (2050), ons watersysteem klimaatrobuust moeten inrichten. Dat vinden we als Water Natuurlijk uitstekend maar dat gaat over de lange termijn. De huidige realiteit in april 2020 wijst uit dat er heel erg snel meer concrete maatregelen nodig zijn.
De Europese grondwaterrichtlijn is in 2006 in werking getreden. De richtlijn is dat de toestand van het grondwater niet mag verslechteren, dit geldt zowel kwantitatief als kwalitatief. De laatste uitgevoerde trendanalyses (2017/18) laten echter zien dat er een licht negatieve trend in het diepe grondwater (Centrale Slenk) waarneembaar is en een wisselende trend (locatie specifiek) in het ondiepe grondwater. Water Natuurlijk vraagt zich af hoe dat beeld er inmiddels uitziet.
Het grondwater in Midden-Brabant staat onder druk, geeft het Dagelijks Bestuur aan. Het watersysteem is in de toekomst alleen houdbaar als we voor de grotere weersextremen (te nat en te droog) de grondwatervoorraad op peil houden en in het watersysteem zowel slimmer sturen als meer ruimte voor water maken. Dat betekent dat we aan de slag moeten als waterbeheerder samen met de betrokkenen: door het vergroten van de infiltratie, het verminderen van de onttrekkingen en het minder afvoeren door het watersysteem. Alleen dan komen we tot een klimaatrobuust (grond)watersysteem.
