Standpunt WN De Dommel over droogte
Droogte is een steeds groter wordend probleem in het gebied van de Dommel. En af en toe is er ook wateroverlast. Beide verschijnselen zijn een effect van klimaatverandering.
Door de hogere temperaturen wisselen langdurige droogte en korte heftige regenbuien elkaar af. Daarbij is het probleem dat de regenbuien niet alleen in de winter vallen, wanneer er geen gewassen op het land staan, maar ook in de zomer waardoor er grote schade ontstaat. Het aanpassen van de waterhuishouding aan deze nieuwe situatie noemen we klimaatadaptatie.
Samenhang grond- en oppervlaktewater
We zullen heel anders met het water moeten omgaan. De samenhang tussen grond- en oppervlaktewater is groot. Uit het grondwater in Midden-Brabant wordt veel water onttrokken voor drinkwater, industrie en beregening. Dat wordt vanzelf weer aangevuld met ondiep grondwater, dat doorstroomt naar de ondergrond.
Het ondiepe grondwater daalt en hierdoor treedt verdroging op in natuurgebieden en landbouwgronden. De landbouw kan dit probleem oplossen door te beregenen of te irrigeren met grond- en/of oppervlaktewater.
Het watersysteem is in de toekomst alleen houdbaar als we bij de grotere weersextremen (te nat en te droog) het ondiepe grondwater op peil houden. Dat geldt in het bijzonder voor het beheergebied van De Dommel, dat vrijwel 100% regenwaterafhankelijk is.
In veel natte natuurgebieden moet de inrichting van het waterstelsel nog worden aangepast om structurele problemen uit de ontginningsperiode op te lossen. Toen werden heidevelden en bossen ontwaterd om ze geschikt te maken voor productiedoeleinden. Maar die verbetering van de inrichting is niet voldoende nu klimaatverandering tot extra verdroging leidt.
Vasthouden, afkoppelen, opvangen
Voor het bereiken van een klimaatrobuust watersysteem in het hele waterschap is het nodig om in de hogere gebieden de infiltratie van water te vergroten, het oppompen van water te verminderen en minder water te laten wegstromen door onze beken. Hiervoor heeft het waterschap de Dommel het programma Leven (de) Dommel gestart. Er moeten op grote schaal voorzieningen getroffen worden om water vast te houden in de bodem met organische stof, in bufferbekkens en in de sloten en beken zelf. In steden en dorpen moeten met behulp van de bestaande stimuleringsmaatregelen water van verhard oppervlak afgekoppeld en opgevangen worden. Water moet vooral met deze maatregelen de ruimte krijgen. Dat vraagt om aanpassing van functies van gebieden in de ruimtelijke ordening en aanpassing van teelten. Zo kan wateroverlast in natte perioden worden voorkomen en wordt er een watervoorraad gevormd die in de zomer gebruikt kan worden.
Zuinig zijn met water
Het gebruik van grondwater zal efficiënter moeten gaan plaats vinden om met minder volume toe te kunnen zodat kwetsbare natuur wordt ontzien. De ombouw van het watersysteem en de aanpassing van de watervoorziening van landbouwgewassen is een grote klus. Sommige zaken kunnen snel aangepakt worden, zoals het aanpassen van stuwenbeheer. Andere ruimtelijke projecten vragen om meer tijd.
De waterschaarste is ook aanleiding om de regelgeving voor beregening opnieuw te bekijken. De landelijke verdringingsreeks voor watervoorziening moet vertaald worden naar de Brabantse omstandigheden. Water Natuurlijk vindt dat een snelle aanpak in overleg met alle betrokkenen gewenst is. En op korte termijn moeten er creatieve maatregelen oplossingen bedacht worden om de verdroging van dit moment tegen te gaan.
