Water Natuurlijk adviseert: bloeiende bermen
Bloeiende bermen. Dat is wat de mensen die het meldpunt Maai-misstanden van Water Natuurlijk Hollandse Delta benaderden, willen. De ongeveer 2300 reacties gingen over verschillende aspecten van het bermbeheer.
Deze aspecten, te weten ‘biodiversiteit’, ‘verkeersveiligheid’, ‘wetgeving’, ‘landbouw’ en ‘kosten’ komen ook in het advies ‘Bloeiende bermen’ naar voren. Het advies is gericht tot het waterschap, maar de reacties gingen ook over ander bestuursorganen, zoals gemeenten.
Bloemrijk grasland op bermen
Uit de ontvangen reacties blijkt dat men het aspect ‘biodiversiteit’ heel belangrijk vindt. Het belang van bermen voor biodiversiteit wordt in het algemeen onderschat. Het gaat om een groot areaal en de verbindingsfunctie die bermen kunnen spelen is van groot belang. Ook voor de natuur zijn verbindingen nodig. Planten en dieren gebruiken ze om nieuwe vestigingsplaatsen te vinden en dieren gebruiken ze ook in de zoektocht naar een partner.
Verlies aan biodiversiteit is een wereldprobleem, maar in Nederland gaat het slechter dan elders. Binnen Nederland staat ‘bloemrijk grasland’ heel sterk onder druk. Planten en dieren die hier leven worden steeds zeldzamer. Daar kunnen we iets aan doen. Water Natuurlijk adviseert om bermen de nevenfunctie ‘biodiversiteit’ te geven, en het beheer te richten op de vorming van ‘bloemrijk grasland’.
Verkeersveiligheid blijft hoofdzaak
De vroege maaibeurt die het waterschap vanwege de verkeersveiligheid uitvoert zorgt voor veel klachten. Hierbij geldt een onderscheid tussen het maaien van zogenaamde ‘uitwijkstroken’ over de gehele lengte van wegen, en het maaien voor uitzicht op kruisend verkeer.
Water Natuurlijk vindt uitzicht belangrijk en adviseert hiervoor maatwerk: alleen maaien als het uitzicht wordt belemmerd. Zorg er voor dat bij kruisingen de plantengroei onder ooghoogte van de weggebruiker blijft. Meer is niet nodig voor uitzicht.
De verkeersveiligheid dwingt niet tot het maaien van uitwijkstroken langs alle wegen. Uit de reacties die het meldpunt Maai-misstanden ontving, blijkt ook dat de mensen het onnodig vinden.
Het waterschap laat in mei ruim 3200 km berm maaien zodat weggebruikers kunnen zien dat er geen obstakels in de berm staan. Ons advies is om dit te beperken tot het zichtbaar houden van obstakels in de bermen.
Het opvolgen van dit advies betekent veel minder maaiwerk. Dat zal veel minder slachtoffers onder dieren tot gevolg hebben.
Kosten en baten
De kosten en frustraties over de besteding van belastinggeld komen ook uit de reacties bij het meldpunt naar voren. Werken aan herstel van biodiversiteit door een gericht bermbeheer is verreweg de goedkoopste manier voor de samenleving. Naast de primaire functie van bermen kan ‘biodiversiteit’ prima als nevenfunctie bestaan. Er zijn dus geen kosten voor de verwerving van grond of vergoedingen voor productieverlies op landbouwgrond.
De geadviseerde aanpassingen leveren besparingen op als het gaat om minder maaien, en extra kosten als het gaat om het afvoeren van maaisel. Over de langere termijn zullen de kosten voor het waterschap niet hoger zijn.
De maatschappelijke baten zijn hoog, zo kunnen de geadviseerde aanpassingen een positieve bijdrage leveren aan verduurzaming van de landbouw. Onderzoek van de Wageningen Universiteit toont aan dat ze natuurlijke plaagonderdrukking beter mogelijk maken. Door in bermen schuilgelegenheid en aanvullend voedsel te bieden, bijvoorbeeld aan spinnen en roofinsecten, helpen deze met de natuurlijk bestrijding van plagen in de landbouw. Hierdoor vermindert de afhankelijkheid van chemische middelen.
Bovendien vermindert de verspreiding van ongewenste kruiden naar landbouwgebied als een berm een gevarieerde plantengroei en een onbeschadigde gras-kruidenmat heeft. Individuele bestrijding van soorten is dan onnodig, ongewenst en ondoenlijk aldus het advies van Water Natuurlijk.
Groener waterschap
Water Natuurlijk heeft het advies ‘Bloeiende bermen’ (link opent in een nieuw tabblad) inmiddels aangeboden aan het waterschapsbestuur, met het verzoek dit te betrekken bij de besluitvorming over het nieuwe groenbeleid. Herstel van biodiversiteit als integraal onderdeel van de kerntaken krijgt inmiddels prioriteit in het beleid van het waterschap Hollandse Delta. Ook in de praktijk zien we daar al duidelijk voorbeelden van.
Het meldpunt Maai-misstanden en het hierop gebaseerde advies helpen bij het streven naar een groener waterschap.
Water Natuurlijk blijft daar aan werken en dankt alle mensen die via het meldpunt hieraan hebben bijgedragen.
Joost Kievit MSc
