Minder water, minder leven

(foto hierboven: Gemaal Eendragt)

Een grote meerderheid van het bestuur van het waterschap was voor het peilbesluit “Oude Korendijk en Groot Zuid-Beijerland”. Heeft het westen van de Hoeksche Waard hiermee dan een nieuw waterpeil? Nee, het is nog nooit vertoond maar hiermee wordt het “nieuwe” peil ingetrokken en het oude waterpeil in ere hersteld. Een dieptepunt in de zorg voor waterkwaliteit. Een drama in vier bedrijven.

Het huidige watersysteem in Hoeksche Waard West stamt uit de jaren '60 van de vorige eeuw. In een ruilverkaveling voor een efficiëntere landbouw is ook het stelsel van sloten, duikers, stuwen en dammen opnieuw vorm gegeven. Waterkwaliteit was nog geen item. Van een ecologische gebruiksfunctie van de watergangen had men nog nooit gehoord. Dat is allemaal van latere datum. Het ging om het landbouwbelang.

De latere analyse van het watersysteem maakte duidelijk wat iedereen in die polders ook zelf kan zien. Zo’n 75% van de sloten heeft niet de vereiste diepte. De grote hoeveelheid droge en ondiepe sloten zorgt voor minder volume aan water en dus minder verdunning van de verontreinigingen. Ook het waterleven komt er niet tot z’n recht en dat maakt dat ook het zelfreinigend vermogen van het water onder de maat is.

Omstreeks het jaar 2000 kwam de Europese Kader Richtlijn Water. Dat betekende minimale normen voor waterkwaliteit in de hele EU. En maatregelen voor verbetering per stroomgebied van de grote rivieren. Heel belangrijk voor de Hollandse Delta. Wij golden als het bezinkputje van Europa en werden opgezadeld met alle troep die men bovenstrooms loosde. Het waterschap moest voor de grotere wateren maatregelen nemen en daarover rapporteren aan de EU.

In het westen van de Hoeksche Waard ligt zo’n water, het Piershilsegat/Vissersvliet. De kwaliteit was ook hier niet op orde en er kwamen maatregelen voor verbetering. Een zuiveringsmoeras van 50 hectare, we wilden de vuiligheid van Europa niet in onze polders. Het ingelaten rivierwater moest dus voorgezuiverd worden. Het waterschap Hollandse Delta ging niet echt serieus om met de KRW maatregelen. Zo’n 60% van de maatregelen werd ook weer geschrapt. Ook het zuiveringsmoeras verdween in de vergetelheid. Peilverhoging bleef wel overeind en is serieus opgepakt.

Er kwam een uitgebreid traject als voorbereiding op een nieuw peilbesluit. Een gebiedsproces met alle belanghebbenden en een democratisch besluitvormingsproces met mogelijkheden voor bezwaar en beroep. Ook een grondige analyse van het gebied en het watersysteem. Het was helder, om tot een redelijke waterkwaliteit te komen was een forse peilverhoging noodzakelijk.

Peilverhogingen tot zo’n 40 cm waren ook mogelijk zonder nadelen voor de landbouw. Daarmee zou de basis voor gezond water gelegd zijn. Te duur, er kwam een mindere variant. Minder water in de sloten, minder investeringen, minder waterkwaliteit. Niettemin beter dan het was. En in 2015 besloot het bestuur tot de mindere variant, het nieuwe peilbesluit was een feit.

En toen gebeurde er niets. Normaal gesproken staat zo’n peilbesluit als een huis. Nu niet, uitvoering bleef stilzwijgend achterwege. Tot in 2020 het college van dijkgraaf en heemraden besloot om het niet uit te voeren. Waarom niet? Na veel vragen stellen kwam de aap uit de mouw. Er is geen draagvlak onder de grondgebruikers. Met andere woorden de boeren willen het niet. Die conclusie had de verantwoordelijk heemraad getrokken na een bijeenkomst met boeren. In het college was nauwelijks discussie. Waterkwaliteit was geen factor.

Deze week was het slotakkoord. Het waterschapsbestuur besloot in meerderheid het “nieuwe” nooit gerealiseerde peilbesluit uit 2015 in de trekken en het oude peil in ere te herstellen. Een unicum in de geschiedenis van ons waterschap. “Meer water, meer leven” stelde Water Natuurlijk fractievoorzitter Konnie Wilkens, toen ze vroeg wat er nu wel gedaan wordt aan waterkwaliteit. Het antwoord van BBB heemraad Van der Eijk raakte kant noch wal. We gaan aan vismigratie doen, belangrijk maar in al die droge sloten hebben die dieren niet veel te zoeken. Er komen natuurvriendelijke oevers, belangrijk maar het gaat de problemen in 75% van de watergangen niet oplossen. En we gaan meer doorspoelen, maar we zouden toch water gaan vasthouden?

We zijn terug bij af, 60 jaar terug in de tijd, enkele tonnen aan belastinggeld verspild, waterkwaliteit onverminderd slecht en geen zicht op verbetering. Toch blijft Water Natuurlijk daarvoor gaan.

Joost Kievit MSc