Het belastingstelsel van de waterschappen: hoe werkt het?

Waterschap Hollandse Delta heeft in de afgelopen weken de aanslagen waterschapsbelasting 2019 weer verstuurd. Hiermee worden de activiteiten van hen betaald voor:

• het watersysteem (schoon en voldoende water in kanalen, sloten, vaarten etc.)
• waterveiligheid (dijkaanleg en beheer en onderhoud van dijken)
• waterzuivering (beheer van waterzuiveringsinstallaties)
• wegenbeheer

Voor 2019 zijn die activiteiten begroot op ca. € 174 miljoen. Zie ook de website van het waterschap.

Belastingstelsel aanpassing

Het belastingstelsel waar dit op is gebaseerd zal naar verwachting binnen enkele jaren worden aangepast. Op basis van het OESO-rapport ‘Water governance in the Netherlands: fit for the future?’ (2014) liet de Unie van Waterschappen (UvW) de houdbaarheid van dit belastingstelsel en een aantal knelpunten daarin onderzoeken. In mei 2018 bracht de Commissie Aanpassing Belastingstelsel (CAB) haar eindadvies uit. Dit bevatte een aantal uitgangspunten voor een strakkere belastingheffing:

1. profijthebber betaalt (de kosten van het watersysteem)
2. kostenveroorzaker betaalt (voor de zuiveringsheffing)
3. vervuiler betaalt (voor de verontreinigingsheffing)

Op de website van de U.v.W. wordt het advies uitvoerig toegelicht:

Dat eindadvies had onvoldoende draagvlak bij de waterschappen. Een aantal punten wordt daarom nader onderzocht, zoals de hantering van de BBP-systematiek voor de uitwerking van het profijtbeginsel binnen de watersysteemheffing. Een externe commissie onderzoekt nu of en hoe ‘Natuur’ aan de kosten van het watersysteembeheer kan bijdragen.

De definitieve besluitvorming over het nieuwe belastingstelsel volgt in december 2019.

Visie Water Natuurlijk

Water Natuurlijk heeft zich over het CAB-advies steeds helder uitgesproken en blijft dat de komende tijd ook doen.

Belangrijke punten:

• de extreme belastingverhoging voor ‘Natuur’ (tot wel 1000%) is niet uit te leggen en niet acceptabel. ‘Natuur’ is nu nog een aparte, laag belaste categorie bij de belastingheffing. Dat mag zo blijven. In de UvW-plannen wordt Natuur echter als (commercieel) profijthebber van het watersysteem aangeslagen. Natuur is echter een collectief, gemeenschappelijk belang dat niet of tegen een zeer laag tarief mag worden belast. Ook om natuurbeheer en onderhoud betaalbaar te houden
• de vervuiler betaalt: dat principe wil Water Natuurlijk laten gelden. Dus ook voor het belasten van riooloverstorten: niet tegen een forfaitair tarief, maar tegen een echt effectief tarief. Dat helpt beter tegen onnodige watervervuiling, en vissterfte vanwege die vervuiling. De bedrijven moeten ook betalen bij diffuse lozingen van meststoffen en bestrijdingsmiddelen en bij lozingen van stoffen als medicijnresten en microplastics. Die blijven nu nog buiten schot
• Water Natuurlijk pleit voor een relatief simpel en transparant belastingstelsel. Dus binnen de watersysteemheffing geen ingewikkelde kostentoerekening via een BBP-systematiek. Water Natuurlijk ziet ook positieve punten in het nieuwe belastingstelsel: zuiveringsheffing naar de grootte van de huishoudens (1,2,3 of 4 eenheden). Apart in rekening brengen van ‘extra voorzieningen’. De vervuiling door zware metalen en zouten wordt dan in de heffing meegenomen. En maatwerkopties voor bedrijven om waardevol afvalwater te behouden.