Geen schoner water voor Oost Flakkee

Dat valt tegen. Een van de eerste plannen is voor Flakkee Oosthoek. En het ziet er niet naar uit dat er veel verbetert.

De waterkwaliteit is slecht in het oosten van Goeree Overflakkee. Dat komt door een combinatie van factoren: de hoge belasting vanuit de landbouw, heel weinig water in de sloten en de wisseling van zoet naar brak en omgekeerd gedurende het jaar.

In het watergebiedsplan (WGP; zie Downloads hieronder) is daar weinig over te vinden. Ook de aanpak van de oorzaken blijft vooralsnog achterwege.

In de waterdiepte ligt de basis voor waterkwaliteit. In watergangen van enkele decimeters diep kan geen zelfreinigend watersysteem tot ontwikkeling komen. De temperatuur wisselingen zijn te extreem en dieren die zorgen voor een gezond systeem hebben dieper water nodig. Water- en oeverplanten zijn belangrijk voor een functionerend systeem en die kunnen er niet groeien. Er komt nog bij dat in ondiep water de concentratie van de verontreinigingen groter is. Het watergebiedsplan vermeldt niets over de waterdiepte. Maar als je een eerdere systeem analyse erop naslaat, wordt duidelijk dat op veel plekken bijna 100% van de sloten te ondiep is.

De belasting vanuit de landbouw is hoog, zoals overal in agrarisch gebied. De teelt van bloembollen helpt dan niet erg. Die teelt staat erom bekend dat er erg veel bestrijdingsmiddelen in gebruikt worden. Het watergebiedsplan maakt geen melding van de mate van verontreiniging. Een indicatie is te vinden op de website bestrijdingsmiddelenatlas.nl (link opent in een nieuw tabblad). Hier worden de metingen van de waterschappen in beeld gebracht.

Op de meetpunten in het oosten van Goeree Overflakkee worden veel verschillende soorten bestrijdingsmiddelen in het water aangetoond. Op zes plekken waar bemonsterd wordt, zijn respectievelijk 13, 15, 28, 43, 57 en 65 verschillende bestrijdingsmiddelen in het water aangetroffen. Niemand weet wat deze giftige cocktail teweegbrengt. Het mag duidelijk zijn dat het verre van gezond is.

Het watersysteem is ingericht op doorspoelen. De vervuiling van de polders gaat dus naar het buitenwater. Afwentelen heet dat en dat kan eigenlijk niet volgens Europese regels. Problemen moeten worden opgelost waar ze zich voordoen is het principe. Maar, ja voor de landbouw is zoet water om te kunnen beregenen belangrijk en het water is van nature brak. Zoetspoelen is vroeger als oplossing gekozen. Voor de landbouw werkt dat, voor waterkwaliteit en waterleven is het desastreus. Het gevolg is dat in de zomer het water zoet is en in de winter brak. Het waterleven dat van brak water afhankelijk is, sterft aan het begin van de zomer en dat van zoet water aan het begin van de winter. De landbouw is sturend en niet het water zoals inmiddels het rijksbeleid luidt. Het watergebiedsplan brengt geen oplossingen.

Uit het plan blijkt dat de capaciteit van het watersysteem om extreme neerslag op te vangen onvoldoende is. Op verschillende plekken moet extra open water komen om aan de normen te gaan voldoen. Enkele hectares verspreid over het gebied. Of en hoe dat gerealiseerd wordt, blijft vaag. Bij Den Bommel zou volgens de watertoets zo’n 20 hectare extra waterberging nodig zijn. Dat is een enorme kans om de waterkwaliteit een impuls te geven, in combinatie met natuur en recreatie mogelijkheden. Steeds weer blijkt dat dergelijke gebieden bij dorpen en steden in een behoefte voorzien en een grote maatschappelijke meerwaarde hebben. Helaas blijkt uit het watergebiedsplan dat het waterschap niet van plan is om die opgave in te vullen. Dat lijkt strijdig met provinciale regelgeving en een besluit van het waterschapsbestuur voor een klimaatbestendig watersysteem. Het is ook een gemiste kans voor een mooier en schoner Goeree Overflakkee.

Joost Kievit MSc