Een stuw teveel
Water Natuurlijk verdiepte zich in de vervanging van een stuw ofwel hoe functioneert het ‘asset-management’. Een melding van een betrokken burger gaf hiervoor de aanzet. Een analyse geeft een schokkend beeld van een waterschap Hollandse Delta dat besluiten neemt op basis van onjuiste informatie, de volksvertegenwoordiging verkeerd informeert, onzorgvuldig met belastinggeld omgaat, zich vervreemdt van de burger en niet in staat is de vervanging van een stuw met redelijke argumenten te onderbouwen.
Betonrot? Geen betonrot!
Een betrokken burger had grote vraagtekens bij de op handen zijnde vervanging van een stuw aan de Panneweg in Rockanje. Hij trok aan de bel, maar het waterschap was er duidelijk over. Het beton van de stuw was zo slecht dat vervanging absoluut noodzakelijk was. Die beton zag er gaaf uit, dus hij nam contact op met Water Natuurlijk. Water Natuurlijk heeft de taak om als volksvertegenwoordiger het functioneren van het waterschap te controleren.
Een bezoek aan de stuw maakte helder dat er niets mis was met de beton van de stuw. Althans voor zover een leek dat kan beoordelen. Uit de watersysteem analyse van het gebied, kun je zelfs concluderen dat de stuw overbodig was en dus gewoon weggehaald zou kunnen worden. Met schriftelijke vragen werd bij het College van dijkgraaf en Heemraden aangedrongen op heroverweging van het besluit om de stuw te vervangen en eventueel voor renovatie van de houten delen te kiezen.
Het antwoord van het College was duidelijk. Directe vervanging van de houten delen was een noodzaak. Het betonnen deel zou binnen enkele jaren aan vervanging toe zijn. Tegelijk aanpakken was dus verstandig. De verantwoordelijk heemraad bevestigde dit nog een keer in een vergadering van het algemeen bestuur.
De door de betrokken burger geraadpleegde beton expert oordeelde echter anders. Het betonnen deel van de stuw zou nog meerdere decennia mee kunnen. Een opmerking van een medewerker van het waterschap dat het beton nog wel 50 jaar mee zou kunnen wekte verbazing. In een latere bestuurlijke informatiebrief kwam de aap uit de mouw. De staat van het beton was niet de reden van vervanging. Niks mis met het beton. Volksvertegenwoordiging onjuist geïnformeerd.
Wat is dan wel de reden? Dat blijft in nevelen gehuld. Er worden enkele ‘achteraf’ argumenten genoemd. De dimensionering van de oude stuw voldeed niet. De doorstroomopening moest groter worden. Maar, ja dat soort berekeningen komen pas na een besluit tot vervanging. De meerkosten van totale vervanging zouden maar €12.000 hoger uitvallen dan die van de renovatie van de houten delen. Vervanging was dus wel zo verstandig, vond het waterschap. Weinig geloofwaardig dat dit een overweging voorafgaand aan het besluit was, gelet op de toen geldende stelligheid over de slechte kwaliteit van het beton.
Overbodige stuw
Hoe minder stuwen, hoe beter. Minder kosten is natuurlijk mooi meegenomen, maar ze tasten ook de biologische kwaliteit van het watersysteem aan. Ze belemmeren de migratie van vissen en ander waterleven. Dat moeten we voorkomen zegt ook het Europese waterbeleid. De stuw aan de Panneweg regelt het peil voor een extreem klein gebied van maar net twee hectare en het gaat ook nog om een heel klein peilverschil. €40.000 is heel veel geld voor zo’n kleinigheid. Waarom kon die stuw dan niet gewoon vervallen?
Het antwoord van het waterschap op die vraag is dat na uitvoerige analyses de stuw moet blijven omdat anders de systeemcapaciteit om extreme buien op te vangen vermindert en dat zou gecompenseerd moeten worden. In de betreffende watersysteem-analyse is te lezen dat de capaciteit bij de stuw onvoldoende is. En dat is vreemd omdat al jaren lang gerapporteerd wordt dat dit overal in het landelijk gebied op orde is.
Tijd voor nieuwe vragen. Hoe kan in de ene rapportage staan dat het wel op orde is en in de andere het tegengestelde? Het antwoord is ontluisterend. Bij de watersysteem analyse voor het peilbesluit is gebruik gemaakt van verouderde gegevens. De wateropgave is opgelost met de aanleg van de Strypse wetering en die ligt er al meer dan 10 jaar. Er was dus alle reden om in te gaan op het verzoek van Water Natuurlijk om handhaving van de stuw te heroverwegen.
Helaas, gemiste kans op een beter watersysteem, besparing op belastinggeld en verbetering van geloofwaardigheid van ons waterschap.
Joost Kievit MSc
