Beschoeiingen zijn dodelijk

Geschreven door Water Natuurlijk - 16 mei 2022

Water Natuurlijk wil zoveel mogelijk af van beschoeiingen die boven water uitsteken. Ze zijn nadelig voor de kwaliteit van het watersysteem en levensgevaarlijk voor dieren en in de woonomgeving ook voor kleine kinderen. Een advies aan het College van Dijkgraaf en Heemraden hierover vond geen gehoor. Het werd voor kennisgeving aangenomen.

Oevers

De oevers zijn een belangrijk onderdeel van het watersysteem. De inrichting en het beheer van oevers bepaalt in belangrijke mate de kwaliteit van het systeem. Geleidelijke overgangen van water naar land herbergen tal van plantensoorten en dieren. Uit een oogpunt van biodiversiteit moeten we deze overgangen koesteren. Oeverplanten en de bacteriën die in de wortelzone leven, zuiveren ook het water. Natuurvriendelijke oevers zijn dus positief voor biodiversiteit en waterkwaliteit.
Kikkers, padden, salamanders, libellen en andere dieren brengen een fase van hun leven in het water door. Beschoeiingen zijn voor hen niet zelden een onneembare barrière. Op die plekken zijn ze dan ook gedoemd uit te sterven, want voortplanting kunnen ze wel vergeten. Ook zeer negatief voor de kwaliteit van het watersysteem.

Dierenleed

Incidentele gevallen van dieren die verdrinken nadat ze eindeloos hebben geprobeerd tegen zo’n steile oever naar boven te komen waren wel bekend. Aandacht via sociale media bracht Water Natuurlijk op het spoor van stelselmatig onderzoek naar aantallen dieren die verdronken bij beschoeiingen.

Het betreffende onderzoek is uitgevoerd in de driehoek Winsum, Baflo en Onderdendam in het gebied van het waterschap Noorderzijlvest. In dit gebied was een tweezijdige beschoeiing geplaatst die 30 cm boven water uitstak. Op een strekking van 1,5 kilometer beschoeide watergang zijn gedurende 3 jaar de verdronken hazen geteld. Dat leverde respectievelijk 67, 34 en 27 dode hazen op. Het behoeft geen betoog dat het aantal verdronken kleinere dieren een veelvoud hiervan zal zijn. Die worden niet of nauwelijks terug gevonden.

In hetzelfde gebied, in een grotere omtrek, is onderzoek gedaan naar sterfte onder kuikens van weidevogels door verdrinking bij beschoeide oevers. Op basis van data uit ring- en zenderonderzoek is een berekening gemaakt. Dit komt uit op 400 – 800 verdronken weidevogelkuikens op 10 kilometer watergang. Vooral jongen van Kievit en Grutto. Het aanbrengen van trapjes gaf geen verbetering. Nadat de beschoeiing was weggedrukt met een kraan stopte de sterfte. Geen of een verzonken beschoeiing is dus het beste alternatief.

Gevaar voor kinderen

Beschoeiingen vormen ook een gevaar voor kleine kinderen. Zij lopen hetzelfde risico als de dieren. Een kind dat van een steile oever af valt, verdrinkt heel snel. Een minuut kan al voldoende zijn. Het risico op ongelukken bij een natuurvriendelijke oever is veel kleiner. Als kinderen het water in lopen komen ze een barrière tegen van riet en andere oeverplanten. Als ze daar toch doorheen gaan krijgen ze natte voeten omdat de oever heel geleidelijk afloopt. Veelal zal het kind dan terug gaan.

Dit is vooral een verantwoordelijkheid voor gemeenten en veel minder voor het waterschap. Het speelt met name in de woonomgeving. Het waterschap kan wel adviseren en als waterautoriteit zou ze dat ook moeten doen volgens Water Natuurlijk. Helaas voltrok zich in maart van dit jaar zo’n vreselijk drama in de Hoeksche Waard. Een kind verdronk bij een harde steile oever. Wethouder Harry van Waveren van de gemeente Hoeksche Waard zei hierover in het Reformatorisch dagblad (link opent in een nieuw tabblad) dat er vaak niet voldoende ruimte is voor flauwe oevers. Niettemin zien we steeds meer beschoeiingen opduiken in nieuwbouw wijken en daar is het gewoon een keuze voor meer woningen. Water Natuurlijk ziet liever ook ruimte voor water met mooie oevers.