Dijken en biodiversiteit

Een gevarieerde plantengroei gaat prima samen met de veiligheid van een waterkering en het is beter voor de biodiversiteit. Het insectenleven vaart er wel bij. Het waterschap Hollandse Delta gaat daar ook in mee. Het eigen beheer is naast veiligheid ook gericht op biodiversiteit. De meeste dijken zijn verpacht en daar ligt het anders. Pachters zijn aan nauwelijks regels gebonden en verandering gaat moeizaam.

Al heel lang wordt er onderzoek gedaan naar de relatie tussen de begroeiing van een waterkerende dijk en de veiligheid. De uitkomst is duidelijk. Biodiversiteit en veiligheid gaan goed samen. Water Natuurlijk is daar allang van overtuigd, maar inmiddels schreef ook minister Harbers dat aan de 2e Kamer. Afgelopen zomer sprak de directeur van het nationale “Hoogwaterbeschermingsprogramma” de ambitie uit om sterke soortenrijke dijken als standaard te gaan hanteren.

De betekenis van dijken voor de biodiversiteit is ook degelijk onderzocht. Tal van plantensoorten voelen zich thuis op dijken. Vaak bijzondere soorten en dat heeft te maken met de omstandigheden die op die dijken voorkomen, zoals grondsoort, vochtgehalte, expositie ten opzichte van de zon enzovoorts. Ook is duidelijk geworden dat dijken een toevluchtsoord kunnen zijn voor veel soorten wilde bijen. Dat is nodig want van de 359 soorten bijen die ons land rijk is, staat 55% op de rode lijst.

De Zuid-Hollandse eilanden hebben veel dijken die in aanmerking komen voor meer bloemen en insecten. Het waterschap onderkent dat ook en het eigen beheer is er op afgestemd. In het groenbeleid van het waterschap is vastgelegd dat ook voor de verpachte dijken een beter beheer ingevoerd moet worden. Pachter kunnen nu meestal de dijken gebruiken zonder noemenswaardige beperkingen. Bemesting en het gebruik van bestrijdingsmiddelen zijn gemeengoed. Dat is niet goed voor de biodiversiteit en er zijn vraagtekens bij de waterveiligheid.

Na een motie van Water Natuurlijk zegde het college van Dijkgraaf en Heemraden in december 2021 toe voortvarend aan de slag te gaan met een op biodiversiteit gericht beheer op verpachte dijken. Er kwam overleg met pachters, nieuwe contracten zouden worden aangepast en een stimuleringsregeling voor pachters werd bekeken. Echter resultaten bleven uit. Reden voor Water Natuurlijk om opnieuw aan de bel te trekken en te vragen naar de voortgang.

Nu blijkt dat het waterschap een en ander wil regelen via de waterschapsverordening. Dat is beter en juridisch zuiverder omdat waterveiligheid en biodiversiteit algemene belangen zijn. Een pachtcontract is dan een minder goed instrument. Water Natuurlijk onderschrijft dat, maar ja het gaat wel weer langer duren. Meer voortvarendheid is wenselijk.

Joost Kievit MSc