Bodemsanering bij gemaal Breeman – het vervolg

Alhoewel de sanering wettelijk verplicht was, is er toch het een en ander op te merken over het gevolgde proces. Hierover wordt Konnie Wilkens, fractievoorzitter van Water Natuurlijk, geïnterviewd.

Ik begrijp dat de overhoek bij Breeman een baggerdepot is dat hier al heel lang (meer dan 20 jaar) lag en dat dit opgeruimd moest worden. Hoe vind jij dat hier bij Breeman is omgegaan met de aanwezige biodiversiteit?

"Het is mij duidelijk geworden dat hier natuur van waarde was en dat die verloren is gegaan door het afvoeren van de bagger uit het depot. Ik begrijp heel goed de emoties van de mensen die dit hebben zien gebeuren. Ik zou hierover ook vragen gaan stellen als dit in mijn “achtertuin” zou zijn gebeurd."

Hoe denk jij dat dit soort ophef in het vervolg voorkomen kan worden?

"Wat ik in het proces heb gemist is de communicatie naar de belanghebbenden en actief in te zetten op participatie van de omgeving. Dit is een gebied waar veel wordt gerecreëerd en waar mensen graag komen kijken naar de aanwezige flora en fauna. Het waterschap had bijvoorbeeld contact kunnen opnemen met de plaatselijke natuurvereniging. Ook had contact kunnen worden gezocht met de mensen die waarnemingen van dit gebied op waarneming.nl zetten, eventueel via diezelfde natuurvereniging.
Het Waterschap is lang een vrij gesloten organisatie geweest met kerntaken die vooral over waterveiligheid gingen (droge voeten). Deze kerntaken hebben ze nog steeds maar met de uitdagingen die nu op ons afkomen zoals klimaatverandering en biodiversiteitsverlies moeten de deuren open worden gezet. Samenwerken met onder andere gemeentes en hun inwoners is noodzakelijk. Gelukkig is samenwerking, communicatie en participatie inmiddels ook echt op de agenda gezet binnen het waterschap."

De volgende keer zou volgens de antwoorden die we hebben gekregen een ‘quickscan’ gemaakt worden van zo’n gebied met een erkend bureau of erkende ecoloog. (We concluderen hieruit dat dit in dit geval niet is gebeurd). Zou het een idee zijn om een volgende keer de betrokken bewoners bij zo’n scan te betrekken? Zij weten precies wat er voor dieren zitten in zo’n gebied en kunnen de ecoloog, die maar even kort langskomt en wellicht dieren mist, op een zinvolle manier aanvullen.

"De quickscan, uitgevoerd door een ecoloog, is een wettelijke verplichting die voortkomt uit de Wet natuurbescherming en is een eenmalige inventarisatie. Dat moet het waterschap dus zeker doen. Het beeld kan vollediger worden door gebruik te maken van de plaatselijk aanwezige kennis. Als je als Waterschap stelt dat je samenwerking, communicatie en zichtbaarheid belangrijk vindt, zijn dit soort momenten een uitgelezen mogelijkheid om dit in de praktijk toe te passen."

Volgens de beantwoording van de vragen is de inrichting van het gebied slechts tijdelijk. De bodem moet eerst herstellen en dan wordt het definitief ingericht. Naar verwachting is dat over enkele jaren. Pas dan wordt contact gezocht met de natuurvereniging om te participeren. Hoe denk je hierover?

"Ik kan mij voorstellen dat al met een paar eenvoudige beheersmaatregelen de natuur zich prima zelf kan herstellen. We hebben tijdens ons bezoek aan het gemaal gezien hoe ongelofelijk veerkrachtig de natuur is. De ingezaaide bloemenrand stond nog mooi in bloei en op de gemaaide delen kwam de klaver op. Een fazant schoot voor ons weg en een groep puttertjes at van de zaden in de bloemenrand. Zelfs de dood gewaande aangeplante wilgjes liepen bijna allemaal weer uit bij de wortels. Ik zou niet weten waarom je zou wachten om contact op de nemen met de natuurvereniging om hen bij het vervolg van het proces te betrekken."

Ben je bekend met Rechten van de Natuur waarbij een rivier of bos een rechtspersoon kunnen worden? Jessica den Outer heeft hier een boek over geschreven.

"Dat boek heb ik! Dit concept omarm ik helemaal. We zagen net een groep puttertjes zoals ik net al zei. Zij hebben geen stem om zichzelf te verdedigen. Dat gaat mij aan het hart en dit is één van de redenen waarom ik actief ben geworden binnen Water Natuurlijk: wij geven de natuur een stem."

Water Natuurlijk hoopt van harte dat het Waterschap bij toekomstige projecten meer aandacht heeft voor communicatie met de omgeving van de projectlocatie. Wij denken dat dit soort projecten alleen maar beter uitgevoerd kan worden als de jarenlange ervaring van natuurliefhebbers in de omgeving meegenomen wordt in de planvorming en uitvoering.

Mirjam de Neef