Bermen maaien en biodiversiteit
Water Natuurlijk Hollandse Delta startte medio mei een meldpunt Maai-misstanden. Veel mensen reageerden. Biodiversiteit was veelvuldig onderdeel van de reacties. Onbegrip over vroeg maaien, zonde van de bloemen, weg insecten en soms emotionele reacties als dieren sneuvelen onder de maaimachine. Meldingen gaan niet alleen over het waterschap maar ook over gemeenten en bedrijven. Maaien moet, maar minder en beter.
Bloemrijk grasland
Net na de Tweede Wereldoorlog waren zo ongeveer alle weilanden in ons land bloemrijk. Veel soorten kruiden met daarbij een rijk insectenleven. Van die bloemrijke graslanden zijn nog maar enkele procenten over. Door bemesting is dat allemaal verdwenen. Het heeft plaats gemaakt voor grasland met slechts enkele hoogproductieve grassen (groene woestijnen).
Met de bloemen verdwenen ook de insecten. Vlinders, bijen en hommels worden steeds zeldzamer in ons landschap. In de bermen kun je iets van die oorspronkelijke rijkdom terug krijgen. Dat kan redelijk eenvoudig.
Bermen hebben nog een groot voordeel. Ze verbinden dijken en watergangen alles met elkaar. Natuurgebieden, boerenerven, groen van steden en dorpen, alles wordt met elkaar verbonden door dit netwerk. Dat is belangrijk voor planten en dieren. Ze moeten zich makkelijk kunnen verplaatsen om nieuwe leefgebieden of partners te vinden.
Minder en beter maaien
Veel reacties naar het Meldpunt maai-misstanden van Water Natuurlijk gaan over biodiversiteit. Vooral vroeg in het seizoen maaien wekt frustraties op. Men vindt het een zinloze vernietiging van natuur. Zonde dat bloeiende planten afgemaaid worden en dat hiermee het insectenleven in de kiem wordt gesmoord.
Maaien moet 0mdat er anders bomen en struiken gaan groeien. De functie als wegberm komt dan in het geding. Een beheer gericht op grasland is dus noodzakelijk, maar het kan veel minder.
Gebruikelijk bij het waterschap is tot nu toe dat de bermen meerder keren per jaar worden geklepeld . Dat houdt in dat de planten en alles wat daarop leeft kapot w0rdt geslagen in de berm achterblijft. Dat heeft een sterke bemestende werking. Dat is nu juist de oorzaak van het verdwijnen van die mooie bloemrijke graslanden. Dat moet dus anders.
Maaien, afvoeren en faseren
Maaien dan als er zaad gevormd is door de belangrijkste soorten planten. En, het maaisel daarna afvoeren. Hiermee verdwijnen ook de opgenomen meststoffen. De bodem wordt schraler en geleidelijk komen er meer kruiden. Op den duur wordt de plantengroei wordt ook minder hoog en ruig. Daardoor hoef je nog minder te maaien. Eens per jaar of soms nog minder.
Het maaisel kan nuttig worden gebruikt. Vroeger ging het in de vorm van hooi naar het vee, dat kan in sommige gevallen nog steeds. Er kan compost van gemaakt worden, vergisting levert groen gas op, het kan als grondstof voor karton worden gebruikt. Allerlei toepassingen die passen in een circulaire economie.
Voor het insectenleven is faseren heel belangrijk. Niet alles tegelijk maaien maar een deel laten staan. Het hele vliegseizoen moet er voedsel zijn voor insecten. Met een kant van de weg maaien en de andere kant nog een tijdje laten staan kom je al een eind.
Vervolg
Water Natuurlijk gebruikt de input van het meldpunt Maai-misstanden voor een advies aan het waterschap over het maaibeleid. Hierin komen naast de biodiversiteit ook andere aspecten van het bermen maaien aan de orde. Melden kan nog steeds via het meldpunt
Gelukkig zien we al een kentering in het beleid en de praktijk van het waterschap. Het belang van biodiversiteit krijgt hierin steeds meer een plek. Dat gaat de goede kant op maar het vraagt tijd. Water Natuurlijk blijft dit stimuleren.
Joost Kievit MSc
