Het waterschap & de provincie: hoe zorgen we samen voor voldoende water?

Door: Melissa van Hoorn (GroenLinks) en Jeroen Niezen (Water Natuurlijk)

De groeiende waarde van water

Klimaatverandering maakt het extra belangrijk om water een goede plek te geven. Want de zomers worden droger en extreme hoosbuien komen steeds vaker voor. Drinkwatervoorraden nemen af. Maar er zijn meer ontwikkelingen die afhankelijk zijn van een juiste hoeveelheid water. Zo worden er in Groningen maar liefst 19.000 woningen bij gebouwd die allemaal van drinkwater worden voorzien. De industrie ontwikkelt zich, we willen vergroenen en bijvoorbeeld groene waterstof produceren. Daar is veel water voor nodig. De natuur verdroogt en verschraald, de biodiversiteit neemt af en veenweiden stoten te veel CO2 vrij. Ook daarvoor is meer water nodig. Tot slot komt de landbouw terecht in een ontwikkeling die vraagt om nieuw perspectief.

De boodschap is duidelijk. We moeten anders omgaan met water zodat we in de toekomst niet met watertekorten komen te zitten.

De nieuwe visie is dat water en bodem meer sturend worden. Dit houdt in het soort bodem (bv zand of klei) bepalend wordt voor welk landgebruik het meest geschikt is. Daarnaast moet de waterstructuur zorgen dat de biodiversiteit toeneemt en er voldoende schoon water is in elk seizoen.

De noodzaak van een grote make-over voor het landelijk gebied

We leven in een tijd waarin het landelijke gebied een make-over krijgt. Een hele grote verbouwing. Deze 'make-over' wordt in beleidstermen 'transitie van het landelijk gebied' genoemd. Water speelt hierin een cruciale rol in de Provincie Groningen. Op veel plekken kunnen we niet meer door op de oude manier van water beheren. Geen strakke kanalen meer maar ruimte maken voor kronkelende beken.

De verschillende taken van provincie en waterschap sluiten nauw op elkaar aan, als het om water gaat. De provincie is eindverantwoordelijke voor de waterkwaliteit, waterveiligheid en de grondwaterwinning, het waterschap richt in en beheert het gebied om dat te bereiken. Alleen samen komen we verder.

We kunnen niet eeuwig doorgaan met het verhogen van dijken en het verbreden van kanalen. De grondwaterstanden kunnen niet nog verder omlaag. Onze nationale regenton, het IJsselmeer, zal in de toekomst onvoldoende water kunnen leveren in droge zomers. Er meer zout water vanuit de kustwateren het land in sijpelen. De landbouw in de kustzone zal anders worden. Daarnaast is er een proces van veenafbraak, waar veel CO2 bij vrijkomt, waardoor het klimaat nog sterker verandert.

Wat we wél kunnen is de inrichting van het platteland veranderen. Deze make-over vraagt om het watersysteem anders in te richten, waarbij we meer water vasthouden in de bodem, in het watersysteem en in bergingsgebieden. Dit kan met natuurinclusieve landbouw, het realiseren van groen-blauwe dooradering van mooie beken als de Ruiten Aa en de uitwerking van het internationale biodiversiteitsverdrag. Landschappelijk en voor het toerisme ook heel aantrekkelijk. Hier profiteren zowel de landbouw als de natuur van. Anderzijds biedt het vasthouden van water perspectief voor het opbouwen van meer schone watervoorraden in de bodem. Een win-win-win situatie dus!

Provincie en waterschap gaan het veld in voor het perspectief

Het veranderingsproces zal van onderaf worden georganiseerd. Dat kan alleen als boeren, natuurbeheerders en overheid gaan samenwerken. Er zijn prachtige initiatieven van boeren die goed zijn voor het water zijn én ook de voedingsstoffen beter beschikbaar houden voor de gewassen. De wil is er dus bij de boeren en grondbezitters. Natuurinclusieve kringlooplandbouw biedt veel aanknopingspunten om gezamenlijk plannen te maken. Het proces van onderaf organiseren betekent ook dat visies niet in provinciehuizen of in waterschapshuizen worden gemaakt, maar dat deze in het veld worden gemaakt. Het betekent ook dat alle mensen in het landelijk gebied, of ze er nu wonen of werken, samen deze toekomst vorm gaan geven. Zo willen werken aan een band en aan vertrouwen. Zowel in de overheid als in de toekomst.