Verkiezingsprogramma

Definitief: vastgesteld tijdens algemene ledenvergadering Water Natuurlijk Limburg d.d. 26 september 2022

INHOUD

1. De vereniging water natuurlijk
2. Water? Natuurlijk! Onze inzichten, visie en uitgangspunten
3. Gezond, schoon en levend water
4. Water als sturend element en hoogwaterbescherming
5. Herstel biodiversiteit in stad en land
6. Een klimaatpositief waterschap
7. Natuurlijke aanpak gevolgen klimaatverandering
8. Water is om van te genieten!
9. Het waterschap in positie
10. Opbrengsten en kosten

Water Natuurlijk is in 2008 opgericht op initiatief van verschillende natuur-, milieu- en recreatie-organisaties. Kenmerkend voor ons handelen is dat wij het algemene, publieke belang, namelijk duurzaam waterbeheer, voor ogen hebben. Wij behartigen dus niet de belangen van één specifieke doelgroep zoals bedrijven of agrariërs. Wij vinden dat bij waterschappen het algemene belang voorop moet staan.
Water Natuurlijk is een vereniging waar iedereen lid van kan worden en waar de Algemene Ledenvergadering beslist over de richting en de koers. Hierdoor is er democratische controle en zeggenschap over de vertegenwoordiging van Water Natuurlijk in de waterschappen, óók buiten verkiezingstijd.
Water Natuurlijk is de grootste – en groenste - waterschapspartij van Nederland. In alle waterschappen is Water Natuurlijk in het Algemeen Bestuur verkozen. In 16 van de 21 waterschappen, ook in Limburg, is Water Natuurlijk in het Dagelijks Bestuur vertegenwoordigd.
Met 3 van de 30 zetels in het algemeen bestuur van Waterschap Limburg zijn we nu nog relatief klein. Daar willen we bij de verkiezingen van maart 2023 verandering in brengen.
Onze ambitie is duurzaam waterbeheer en schoon en gezond water voor iedereen, in heel Limburg. In bijgaand programma leest u hoe wij dat willen aanpakken.
We kunnen dat niet alleen - we hebben uw steun en stem hard nodig!

Wat maakt Water Natuurlijk anders dan andere waterschapspartijen? Wat is onze denkrichting? Hoe pakken wij de huidige uitdagingen aan? De volgende inzichten en uitgangspunten vormen de basis van ons handelen.
In de periode 2023-2027 staat het werk van het waterschap voor een belangrijk deel in het teken van de klimaatverandering (van wateroverlast tot droogte). Water Natuurlijk Limburg kiest daarbij zo veel mogelijk voor oplossingen die voortkomen uit respect voor de natuur en wil daarbij gebruik maken van de natuurlijke eigenschappen van het watersysteem.

De maatschappelijke opgaven zijn groot
Water Natuurlijk wil werken aan een Nederland met schoon en gezond water, waar inwoners veilig kunnen wonen. Met fraaie landschappen waar de natuur floreert en mensen kunnen genieten van water. Met groene steden waar het prettig is om te wonen. Waar agrariërs, ondernemers, bedrijven een plek hebben en duurzaam kunnen werken. Waar voldoende (drink)water is voor iedereen.
Om dit te kunnen bereiken moet er wel veel gebeuren. We weten dat het klimaat steeds sneller verandert: meer clusterbuien, meer hitte en droogte, de zeespiegel stijgt. De huidige landbouw en industrie brengen schade toe aan natuur en waterkwaliteit. Zoet water wordt schaars, de natuur verdroogt en de biodiversiteit neemt af. En de tijd om deze ontwikkelingen een halt toe te roepen is kort.
Water Natuurlijk wil keihard aan de slag om de benodigde maatregelen mogelijk te maken. Door heldere keuzes te maken met een visie op de toekomst. Door samen te werken met oog voor ieders kwaliteiten. Wij zijn overtuigd dat nu te weinig doen zal leiden tot onherstelbare schade en hogere kosten in de toekomst.

We werken samen met anderen aan de brede maatschappelijke opgaven
De projecten van het waterschap moeten sterker gaan bijdragen aan klimaatadaptatie en -mitigatie, verhoging van de biodiversiteit, landschapsschoon en recreatiemogelijkheden. Daarnaast gaan we zorgen dat ons waterbeheer bijdraagt aan de energietransitie, de landbouwtransitie, aan klimaatbestendig wonen en werken en de Sustainable Development Goals (SDG) zoals vastgesteld door de VN.
Water Natuurlijk wil dat het waterschap zijn bijdrage in principe levert door middel van natuurlijke oplossingen en zo min mogelijk via korte termijn technische oplossingen. Door water vast te houden in plaats van weg te pompen. Door te kiezen voor duurzame, recycleerbare producten en niet voor producten die leiden tot onbruikbaar afval en dus milieuverontreiniging. Door herstel van biodiversiteit te zien als integraal onderdeel van het waterschapswerk en niet als iets dat ook nog erbij moet. Door vooraf een stevige stem te hebben in de plannen voor gebiedsontwikkeling in plaats van een toetsing achteraf. Door samen te werken aan de oplossing in plaats van ieder voor zich. Hiermee dragen we bij aan het bereiken van de mondiale duurzaamheidsdoelen en werken we aan een betere balans tussen people, planet en profit.
Water Natuurlijk is ervan overtuigd dat trendbreuken en veranderingen van basisgedachten (of paradigma’s) noodzakelijk is om de leefbaarheid ook voor toekomstige generaties veilig te stellen. Deze wijzigingen zullen grote gevolgen hebben voor de provincie, het Waterschap, voor bedrijven, natuurbeheerders en bevolking. Een aantal zaken waar we aan gewend waren moet nu echt gaan wijzigen.

We zien schoon, gezond en levend water als de basis
De instrumenten die het waterbeheer hebben gebracht op het huidige niveau (saneren, stimuleren, vergunningverlening, subsidiëring, toezicht en handhaving) voldeden in het verleden vrij redelijk maar het wordt nu hoog tijd voor nieuwe stappen.
Het watersysteem moet wat ons betreft leidend worden bij veranderingen van grondgebruik en bedrijvigheid. We stellen hoge eisen aan waterkwaliteit en waterbeschikbaarheid zowel voor de mens als voor natuur. We streven naar meer ruimte voor water en natuur. Klimaatbestendig bouwen en grondgebruik dient naar onze mening overal de norm te worden.
Niet de productiefuncties staan voorop maar de kwaliteit en leefbaarheid van het landschap en de biodiversiteit. De ecologische functies zijn belangrijker dan de productiefuncties; waar landbouw en natuur elkaar raken volgt landbouw de ecologie.

Van een technisch goed beheer van waterlopen naar beheer met basiskwaliteit natuur
Er wordt niet meer alleen naar het geheel aan oppervlaktewateren gekeken als een systeem om waterpeilen op de juiste hoogte te houden maar ook als een onderdeel van ons landschap dat helpt om een basiskwaliteit natuur te herstellen en in stand te gaan houden. Soorten en biotopen die algemeen zijn of zouden moeten zijn, moeten algemeen blijven of dat weer worden. Dit betekent dat het Waterschap als maatschappelijke partij ook moet gaan werken aan een basiskwaliteit natuur. Het waterschap is de beheerder van het water, dus ook van de waternatuur.

De natuur is onze bondgenoot: landschap en water worden beheerd als een samenhangend systeem
Water Natuurlijk is niet vies van techniek, integendeel, maar deze moet bijdragen aan zorg voor landschap. Wij kiezen voor natuurlijke oplossingen waar nodig ondersteund door technische maatregelen. We werken aan schone, natuurlijke watersystemen. We zorgen voor meer infiltratie, vasthouden en opslag van grond- en regenwater. We stimuleren en faciliteren hergebruik van water. Een gezonde bodem die water kan opnemen en vasthouden is de basis, water infiltreert waar de neerslag valt. Wateroverlast pakken we aan door water met landschapselementen vast te houden op met gras begroeide hellingen. Akkerbouw vindt plaats met niet-kerende grondbewerking en permanente gewasbedekking. Droogte pakken we aan door opslag van water in klimaatbuffers en in meanderende, ondiepe beken. Bij watertekort laten we de natuur zo min mogelijk verdrogen.

Van een natuurnetwerk omringd door productiegebieden zonder natuurwaarden naar een natuurpositieve samenleving
Er is lang ingezet op een natuurnetwerk; de Ecologische Hoofd Structuur (1990) omringd door “witte gebieden”: productiegebieden zonder noemenswaardige natuurwaarden.
De beperkingen zijn inmiddels zichtbaar geworden. We moeten concluderen dat de EHS de afname van natuurkwaliteit niet heeft kunnen stoppen: biodiversiteitsverlies gaat door. De natuur in de EHS kan zich niet handhaven zonder (een basiskwaliteit aan) natuur- en landschapswaarden in het tussenliggende landschap. De externe effecten zijn als gevolg van de versnippering van de natuur in veel gebieden groot, zeker in Limburg. Het Waterschap moet aan een ommekeer bijdragen door natuurinclusief te gaan werken; door beken, waterkeringen en waterbuffers te beheren als ecologische zones en ecologische verbindingen.

Van oppervlaktewaterbeheer naar beheer van het gehele watersysteem; van afvoeren en droogleggen naar vasthouden en vernatten
De focus was tot nu toe sterk gericht op oppervlaktewaterbeheer; dit moet verschuiven naar veel meer aandacht voor grondwaterbeheer. Vochtige percelen zijn inmiddels meer gewenst dan droge. Waar natuur en landbouw in hetzelfde grondwater- of peilgebied liggen, wordt het grond- en oppervlaktewaterbeheer gericht op het peil benodigd voor natuur en landschap. Hier is alleen plaats voor landbouw aangepast aan dat peil. Gewassen die beregening of extra ontwatering eisen horen in dit gebiedstype niet thuis. Het landgebruik volgt dan het peil in plaats van peil volgt landbouwkundig gebruik. De grondwaterbalans moet in de gehele provincie de randvoorwaarde zijn. Concreet betekent dit dat er niet meer water onttrokken mag worden dan er ook weer in natte periodes bij komt.

Van volledige controle en garanties naar beperken en beheersen van risico’s
Het Waterschap kan niet alle wateroverlast voorkomen en/of beheersen, kan ook geen garanties (op droge voeten) geven. Het beheersen van risico’s dient het uitgangspunt te zijn. Er moeten concepten worden ontwikkeld waarbij landschap en natuur bijdragen aan het voorkomen van hoogwaters. Als er al een overmaat aan water in de beek zit is het te laat. Wij willen bestaande en toekomstige internationale samenwerking benutten bij het verbeteren van de klimaatrobuustheid van de stroomgebieden van Maas en Rijn en hun zijrivieren, in het bijzonder de Geul.

We staan dicht bij de inwoners
We werken aan vergroting van het waterbewustzijn door water op meer plaatsen toegankelijk en beleefbaar te maken en de waarde(n) ervan beter en vaker uit te dragen. Wij willen inwoners, organisaties en bedrijven bij het waterbeheer betrekken door met hen in gesprek te gaan en gezamenlijk oplossingen te bedenken. Lokale initiatieven die bijdragen aan water vasthouden of bergen, verbeteren van de waterkwaliteit en vergroten van biodiversiteit stimuleren en belonen we. We staan voor een inclusieve samenleving. Intensieve en eerlijke communicatie is daarbij een eerste voorwaarde. Het waterschap zoekt als het aan Water Natuurlijk ligt nadrukkelijk de burger op. Actieve deelname bij publieksactiviteiten in gemeenten en bij evenementen in en rond het water horen daar wat ons betreft bij.

We genieten van water
Water is leuk, om langs te wandelen en in te spelen. We willen dat iedereen volop kan genieten van ons water, onze oevers en onze dijken. In ons water kun je zwemmen en spelen. Uiteraard dient daarbij wel rekening te worden gehouden met zones met kwetsbare natuurwaarden.

We laten het water beter achter dan het was
We handelen circulair en als een goede (voor)ouder voor toekomstige generaties. Dat wil zeggen: we willen de generaties na ons niet opzadelen met milieuproblemen en afgetakelde natuur. We zetten in op innovatie, zowel technische en systeemgerichte innovatie (denk aan klimaatbuffers en herstel van gezonde bodems) als sociale innovatie (zoals burgerparticipatie) om de uitdagingen van deze tijd het hoofd te bieden.

We hebben een brede blik
We redeneren vanuit het hele watersysteem met de routes (stoffen, waterbalansen) en ketens (gebruik maar ook beheer) die daarin te onderscheiden zijn. We wentelen geen problemen af: niet naar aangrenzende gebieden en niet naar de toekomst.

We vinden dat vervuiler en gebruiker moeten betalen voor de kosten van schoonmaak en het gebruik van water
Wij vinden dat je niet behoort te vervuilen. Als je dat toch doet vinden wij het logisch dat je betaalt voor het schoonmaken. En voor wat je gebruikt moet je ook betalen. Als gebruiker en vervuiler betalen zal het ook lonen om water schoon en gezond te houden. We hebben daarbij oog voor financieel kwetsbare groepen. Er zullen voldoende financiële middelen aanwezig moeten zijn om het onderhoud van onze waterstaatkundige werken en overige kapitaalgoederen langjarig te kunnen financieren en tevens moeten er voldoende middelen aanwezig zijn om te investeren in - innovatieve - aanpassingen als gevolg van de klimaatverandering en natuurontwikkeling.

Gevolgen voor Waterschap Limburg
Waterschap Limburg moet meer natuurinclusief denken en werken.
Waterschap Limburg moet het eigen beheer op ecologie baseren.
Waterschap Limburg moet actief zijn in gebiedsprocessen.
Waterschap Limburg moet zich richten op alle belangen. En minder op sectorbelangen..
Waterschap Limburg moet zich bemoeien met de inrichting van de ruimte.
Waterschap Limburg moet internationaal actiever worden.

Goede waterkwaliteit

• In 2027 voldoen we aan de Kader Richtlijn Water. Anders dreigen dezelfde problemen als bij stikstof: rechters die vergunningen afwijzen zodra de waterkwaliteit daar ook maar iets door verslechtert.

Wat schoon is moet schoon blijven

• Zeer zorgwekkende stoffen, zoals PFAS, medicijnresten en microverontreinigingen horen niet thuis in ons water. Deze stoffen dienen uit het afvalwater verwijderd te worden en mogen niet in grond- en oppervlaktewater geloosd worden.
• Voorkomen is beter dan reinigen, (innovatieve) oplossingen zijn nodig om de bronnen van waterverontreiniging aan te pakken, zowel bij de industrie, agrariërs als inwoners.
• Lozen van vervuild water door bedrijven moet stoppen, publiekelijk mag duidelijker bekend worden wie de vervuilers zijn. Bedrijven dienen in ieder geval de zeer zorgwekkende stoffen zelf uit hun afvalwater te halen.
• Gemeentelijke overstorten worden waar mogelijk gesaneerd.

Samen werken aan landbouwtransitie

• Vermindering van de hoeveelheid meststoffen en bestrijdingsmiddelen in het water is noodzakelijk om schoner water en een gezonde bodem te realiseren.
• Water Natuurlijk wil dat het Waterschap waar zij kan – bijvoorbeeld via de verpachting van haar grondbezit tegen een (flink) lagere pachtprijs – bijdraagt aan de transitie naar natuurinclusieve (kringloop)landbouw.
• Het waterschap steunt agrariërs die bijdragen aan schoon water en ruimte voor de natuur.
• De subsidievoorwaarden voor permanent grasland worden met terugwerkende kracht gehandhaafd.
• Waterschap Limburg zet zich actief in om het herstel van graften, groenstroken en houtwallen dwars op de hellingen in het heuvelland te stimuleren. Hiermee wordt de afvoer- en erosieremmende functie versterkt. Het in 2023 in werking tredende nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de EU biedt hiertoe financiële mogelijkheden.
• Indien als gevolg van de stikstofproblemen veeteeltbedrijven willen stoppen, zichzelf willen omvormen c.q. op een nieuw verdienmodel willen overstappen, zal het waterschap waar mogelijk een helpende hand toesteken.
• Voorkomen moet worden dat grasland wordt omgevormd tot akkerland en daarmee tot grotere problemen leidt.
• Daar waar door de komende landbouwtransitie extra landbouwgronden in overheidsbezit komen zal bij Rijk en Provincie bepleit worden dat die gronden mede ingezet worden voor beter waterbeheer: meer waterinfiltratie, aanleg klimaatbuffers, inrichting brede bufferstroken langs KRW-beken en rond natte natuur en meer water vasthouden in de beekdalen.
• Uitgangspunt blijft dat de overgang naar nieuwe, andere teelten in het kader van de transitie naar duurzame landbouw geen negatieve impact mag hebben op de waterkwaliteit en het vermogen tot waterbuffering.

Schoon en vuil water scheiden

• Wij willen elke druppel benutten waar die valt. Regen moet in de bodem terecht komen en niet in het riool. Dit betekent dat samen met gemeentes fors ingezet moet worden op collectief afkoppelen van verhard oppervlak en realisatie van kleine landschapselementen, zowel in stedelijk als landelijk gebied.
• Gemeenten worden gestimuleerd en ondersteund bij het laten afwateren van regenwater in de (tussen)berm of rechtstreeks op het oppervlaktewater.
• Op bedrijventerreinen wordt het afkoppelen van regenwater, het aanleggen van collectieve bergingen met een natuurfunctie en hergebruik van water gestimuleerd en gefaciliteerd. Bij aanleg, uitbreiding en renovatie van bedrijventerreinen moeten deze maatregelen de norm en een verplichting worden.
  Ook afgekoppeld water moet schoon en vrij van verontreinigingen zijn, bijvoorbeeld door koper, lood en zink afkomstig van dakgoten en daken. Water Natuurlijk wil dat WL samen met de andere waterschappen de rijksoverheid vraagt om circulaire niet-verontreinigende producten verplicht te stellen voor daken, dakgoten, leidingen , regenwaterafvoerpijpen en dergelijke.

Kennis over waterbeheer voor iedereen inzichtelijk en toegankelijk maken

• We stimuleren inwoners om zuinig te zijn met water, het water schoon te houden en zo veel mogelijk te hergebruiken.
• We investeren in bewustzijn bij onze inwoners ten aanzien van het eigen watergebruik.
• Beregening met grond- en oppervlaktewater wordt strenger gereguleerd.
• Boeren worden gestimuleerd waar mogelijk zelf maatregelen nemen, zoals het vasthouden van water en aanleg van zoetwaterreservoirs voor regenwater.
• Er wordt samen met andere overheden gezocht naar instrumenten om beperkingen op te leggen aan de teelt van gewassen die veel water en/of bestrijdingsmiddelen vergen.
• Inzicht in de waterketen levert handvatten voor gedragsverandering. Zo wordt duidelijker hoe het verschil gemaakt kan worden en wat individueel kan worden bijgedragen.

Goed waterbeheer als sturend element in het ruimtelijk ordeningsbeleid

• Water Natuurlijk vindt dat goed waterbeheer leidend moet zijn in ruimtelijke ordening.
• Het Waterschap moet bij keuzes in ruimtelijk beleid door andere overheden, vroegtijdig de waterbelangen inbrengen en de consequenties voor waterveiligheid, waterkwaliteit en waterbeschikbaarheid inzichtelijk maken.
• Water Natuurlijk is van mening dat de toetsende overheid in de Omgevingswet past bij sturend waterbeheer.
• Water Natuurlijk Limburg is daarbij voorstander van een kaderstellende watertoets, formeel in te voeten met en in de Omgevingswet, maar in Limburg al daarvóór al in te voeren.
• WN Limburg zal aandringen op het bepleiten hiervan bij andere overheden.
• De watertoets moet kaderstellend worden zodat binnen de vooraf door de watertoets gestelde kaders via ruimtelijke ordening resp. de afwegingen in het kader van de Omgevingswet bepaald kan worden waar functies en bestemmingen hun plek kunnen krijgen.
• Er dient (nogmaals) bezien te worden wat de mogelijkheden en consequenties zijn van het instellen van een provincie breed uniform beschermingsniveau (1:100).

Hoogwaterbescherming en wateroverlast

• Bij de voorbereiding en uitvoering van het huidige HWBP (HoogWaterBeschermingsProgramma) en het toekomstige programma Maas 2050 geldt als uitgangspunt dat er zeer voorzichtig wordt omgegaan met het landschap van met name de noordelijke maasvallei, dat er vanuit oogpunt van landschapsbescherming en verdrogingsbeperking geen functiecombinaties met zand- en grondwinning worden nagestreefd en dat actief wordt gestimuleerd dat de grond die nodig is voor dijkenaanleg gewonnen wordt uit natuurprojecten.
• Wonen aan rivieren, beken en in het Heuvelland kent vele lusten maar ook lasten. Wateroverlast kan, mede ten gevolge van klimaatverandering, in toenemende mate optreden. Uit recent onderzoek (Deltares, Buro Stroming) blijkt dat technische oplossingen niet zullen volstaan.
• Het Waterschap spant zich maximaal in om overlast te voorkomen en beperken, maar kan geen garantie op droge voeten bieden. We spreken bewust over een bepaalde mate van bescherming en niet over absolute veiligheid.
• De capaciteit van het waterschap om snel en doeltreffend op te treden bij hoogwaters en wateroverlastzoals in 2021 dient naar onze mening - in samenwerking met Rijk en Provincie - flink vergroot te worden.
• Bewoners en bedrijven in de laagstgelegen gebieden zullen moeten leven met het periodiek optreden van hoogwater. Niet alle wateroverlast kan worden voorkomen. Inrichting, wonen, werken en recreëren dienen hierop aangepast te worden.
• Voorzieningen als stroombanen en duikers dienen vanzelfsprekend goed onderhouden en vrij gehouden te worden.
• De risico’s voor en eigen verantwoordelijkheid van bewoners en bedrijven in de laagst gelegen gebieden worden door middel van een permanent communicatieprogramma onder de aandacht gebracht.
• Water Natuurlijk Limburg kiest voor hoogwaterbescherming waarbij de trits ruimte voor de rivier waar het kan, dijken waar het moet en adequate evacuatieplannen voor solitaire bebouwing centraal staat. Water dient zo veel mogelijk in het gebied vastgehouden te worden.
• Naast ruimte voor de rivier dient er ook ruimte voor de beken te zijn. Herinrichting en beekdalbrede (her)meandering van nu nog gekanaliseerde beken dient ook de komende jaren grote aandacht te houden. Op deze wijze ontstaan robuuste beekdalen die, naast hoogwater-robuustheid, een goed functionerende ecologische verbinding vormen tussen onze natuurgebieden.

Natuur versterkt de waterkeringen

• Water Natuurlijk stelt het bevorderen van biodiversiteit voorop. Het beheer van dijken en waterkeringen wordt benut om de biodiversiteit te vergroten. Natuurlijk of half-natuurlijk kruidenrijk grasland wordt toegepast om erosiebestendigheid en stevigheid van dijken te vergroten.
• Inrichting en beheer van dijken wordt op ecologische en landschappelijk verantwoorde manier aangepakt.

Internationale samenwerking

• Wij willen bestaande en toekomstige internationale samenwerking ten behoeve van de klimaatrobuustheid van de stroomgebieden van Maas en Rijn en hun zijrivieren, waaronder met name de Geul en de Roer, intensiveren. Een snel en betrouwbaar grensoverschrijdend informatiesysteem is noodzakelijk.

Herstel biodiversiteit

• Water Natuurlijk zet in op verbeteren van de waterkwaliteit en biodiversiteit in het hele waterbeheergebied, zowel in de stad als op het platteland. Het herstellen en versterken van de biodiversiteit wordt een intrinsiek en vast uitgangspunt en doel bij de planvorming en de uitvoering van de taken van het Waterschap.

Meer voorzieningen op land en in water voor dieren

• Water Natuurlijk zet voor de eigendommen van de waterschappen in op natuurinclusieve aanpak. Onder meer via aanleg van groene daken en het inzaaien van inheemse, lokale, kruidenmengsel.
• We zetten in op het voor vismigratie geschikt maken van alle wateren van het waterschap. (Water)kunstwerken worden onderzocht en visvriendelijk gemaakt. Ook worden waar mogelijk obstakels verwijderd, zodat trekvissen als zalm en steur hun paaiplaatsen kunnen bereiken. Daarbij houden we zorgvuldig rekening met het belang van cultuurhistorische elementen zoals watermolens die voor hun functioneren en dus voortbestaan afhankelijk zijn van voldoende water. Het is nodig hiervoor beleid, waaronder een verdringingsreeks, op te stellen. Het ecologisch belang van het watersysteem en de betreffende beek staat daarbij voorop.
• Energieopwekking met waterkracht mag niet tot vissterfte leiden.
• Water Natuurlijk wil, samen met andere partijen, water- en landschapselementen, zoals poelen voor amfibieën, plas-dras-gebieden voor weidevogels en houtwallen voor zangvogels en zoogdieren inrichten.
• Het Waterschap zorgt ervoor dat de wettelijke regels voor flora- en faunabescherming , opgenomen in de Wet Natuurbescherming, door haarzelf en haar pachters volledig worden nageleefd.

Natuurvriendelijke oevers

• Natuurvriendelijke oevers zijn nuttig voor het verbeteren van de waterkwaliteit en zijn ook leefgebied voor vissen en andere waterdieren. Begroeide oevers, paaiplaatsen, waterplanten en diepten om te overwinteren zijn nodig zodat de waterdieren kunnen schuilen, paaien en eten.
• Water Natuurlijk stimuleert de aanleg van natuurvriendelijke oevers zowel langs de eigen waterlopen als ook bij waterlopen op terreinen van particulieren, landgoedeigenaren, bedrijven en binnen de bebouwde kom.
  

Plaagdieren en exoten

• Planten en dieren verdienen bescherming. Ze worden alleen - waar mogelijk op ecologische wijze – teruggedrongen wanneer dit vereist is vanuit veiligheid, wettelijke taken of biodiversiteitsverlies.
• Aandacht voor herstel van schade door bevers en een beheerplan zijn wenselijk.
• Alleen wildbeheer ten behoeve van schadebestrijding is toegestaan op terreinen van het Waterschap. Overeenkomsten met een mogelijkheid voor jacht op wildsoorten worden beëindigd en niet meer aangegaan.

Zonnepanelen waar het kan

• Zonnepanelen kunnen op water worden geplaatst zolang dat geen schade oplevert voor de (kwetsbare) natuur. We hanteren de constructieve zonneladder van de Natuur- en Milieufederatie, en houden dus rekening met ecologische en landschappelijke inpassing.
• Zandwinlocaties, baggerdepots en zuiveringsbassins kunnen geschikt zijn voor winning van zonne-energie. Op meer natuurlijke locaties en plaatsen met natuurwaarden zijn wij op en nabij oevers en boven ondiep water terughoudend tot zeer terughoudend ten aanzien van het aanleggen van zonnepanelen.
• Door met zonne-energie water omhoog te pompen naar een opslagbekken kan een teveel aan zonne-energie door het waterschap opgeslagen worden en later als waterkracht-energie weer beschikbaar gemaakt worden. Wij zijn voorstanders van een pilot op dit terrein.
  

Ecologisch beheer en biodiversiteit

• Inrichting, beheer en onderhoud zijn gericht op de natuurfuncties en biodiversiteit. Dit geldt ook voor de onderhoudsfrequentie die veel lager moet worden en later in het jaar moet starten.
• Dijken, taluds en beekoevers worden door middel van ecologisch maaibeheer verschraald. Maaisel en baggerspecie wordt afgevoerd (met aandacht voor het vermarkten van het maaisel). Dit houdt in: afschaffing van de ontvangstplicht ten aanzien van maaisel voor eigenaren van gronden langs waterlopen.
• Bij beekonderhoud worden de oevers en bedding beurtelings om het jaar geschoond.
• Onderhoud van vispassages wordt opgenomen in de schema’s voor periodiek onderhoud.
• Bij begrazing door schapen wordt dit gericht op versterking van de biodiversiteit. Korte en herhaalde begrazing is vanuit ecologie te prefereren boven langdurig grazen in lagere dichtheden.
• Gefaseerd maaibeheer is niet iets extra’s maar is de norm.
• Waterschap Limburg houdt zich aan de Gedragscode van de Wet Natuurbescherming.
• Waterschap Limburg houdt bij het onderhoud van waterlopen in Natura2000-gebieden maximaal rekening met de daar te beschermen en behouden natuurwaarden.
  

Agrarisch natuurbeheer

• Water Natuurlijk vindt het belangrijk om met boeren samen te werken aan agrarisch natuurbeheer. Water Natuurlijk wil de nieuwe mogelijkheden voor agrarisch natuurbeheer en natuurgericht agrarisch waterbeheer 2023 ten volle benutten.
• In 2023 verandert het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Doel is de landbouw verduurzamen door toekomstbestendig boeren sterker te belonen. In het kader van dit nieuwe GLB komt extra geld – 44 mio voor de periode 2023-2027 - voor natuurgericht agrarisch waterbeheer beschikbaar.
• Ook het nieuwe Programma Landelijk Gebied biedt waarschijnlijk extra budget (circa 150 mio) voor agrarisch natuurbeheer.
• Water Natuurlijk wil snelle uitvoering geven aan de beekdalbrede benadering c.q. het werken met brede bufferstroken in het kader van het 7e actieprogramma nitraat en het Nationaal Programma Landelijk Gebied.
• Bloemrijke (teeltvrije) stroken, overhoekjes, waterschapsstroken langs beken en dijken die uit productie blijven, dienen de biodiversiteit en functioneren als vanggewas.
• Subsidies voor bloemrijke stroken moeten langjarig (minimaal 25 jaar) zijn om enig effect te sorteren. Dit geldt ook voor anti-scheur en anti-ploegbijdragen in het Heuvelland. Hier dient, net als bij erosiemaatregelen, actief op gehandhaafd te worden.

Het waterschap wordt klimaatneutraal

• Het Waterschap remt haar CO2-uitstoot, koopt duurzaam energie in en stopt met het onnodig faciliteren van CO2-uitstoot uit veenbodems die het gevolg is van het continu verlagen van het grondwaterpeil.
• Landelijk is afgesproken dat waterschappen in 2025 minimaal evenveel elektriciteit opwekken als zij gebruiken. Daartoe dient o.m. de productie van de ECI-water-krachtcentrale geoptimaliseerd te worden. Deze produceert momenteel ruim onder de maximale capaciteit. Oorzaken zijn naast de soms erg lage afvoer van de Roer vooral verstopping van het fijnrooster voor de turbine en de ophoping van slib voor het rooster in de molentak bovenstrooms. Door het onderhoud van de bedding en het rooster periodiek beter af te stemmen op de energieproductie zal ook de schade aan stroomafwaarts migrerende vissen kunnen worden voorkomen.
• Het gebruik van waterkracht is slechts acceptabel wanneer geen visschade en geen negatieve invloed op het ecosysteem optreedt.
• Bij de energieproductie in de waterkrachtcentrale in Roermond dient de ECI voorrang te gaan geven aan de vismigratie en een goede verdeling van het beschikbare water over de vistrappen en de Hambeek en de stedelijke Roer. De productie van de ECI is voldoende voor de klimaatneutraliteit van het kantoor van WL/WBL. De maatregelen die WBL reeds heeft genomen m.b.t. de productie van duurzame energie (zonnepanelen, vergisting, etc.) zijn gericht op klimaatneutraliteit in de toekomst.
• In 2030 voldoet het Waterschap minimaal aan de afspraken uit het Klimaatakkoord en gebruikt uitsluitend elektriciteit afkomstig van hernieuwbare en bij voorkeur CO2- vrije bronnen.

We dragen bij aan het bereiken van de SDG-doelen

• Waterschap Limburg levert haar bijdrage aan het bereiken van de Sustainable Development Goals (SDG), met name SDG 6 (“schoon water en sanitatie”) waarbij de focus ligt op waterkwaliteit en efficiënt gebruik van water.

Vervuiler betaalt, ook voor CO2

• Water Natuurlijk wil landelijk een effectieve CO2-belasting voor agrariërs en industrie. Het principe van de vervuiler betaalt geldt immers ook voor het klimaat. Van Waterschap Limburg wordt gevraagd dit te ondersteunen.
• Het Waterschap maakt kosten om de gevolgen van klimaatverandering te beperken en berekent daarom CO2-uitstoot in rioolwaterzuivering en bemaling door in de waterschapsbelasting.

Rioolwaterzuivering: door innovatie naar energie-, grondstoffen- en zoetwaterfabriek

• Energiefabriek in plaats van energievreter: rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI) produceren gas dat kan worden omgezet naar groene stroom. Bovendien kan uit het afvalwater warmte teruggewonnen worden.
• Grondstoffenfabriek in plaats van afvalproducent: grondstoffen kunnen worden terug gewonnen uit het slib dat overblijft na zuivering van afvalwater.
• Zoetwaterfabrieken: door water goed te zuiveren voordat het terug de natuur ingaat of in de landbouw wordt gebruikt worden de RWZI’s zoetwaterfabrieken. Daarbij dient er wel opgelet te worden dat er niet minder water naar de beken terugvloeit. Immers: veel beken dreigen nu al in de zomer droog te vallen of vallen al regelmatig te lang droog.
• Via kleinschalige projecten nabij de woongebieden wordt inzet van RWZI’s voor productie van schoon water én van warmte vergroot, zie pilotproject in Kerkrade.

De natuur helpt

• Water Natuurlijk kiest voor natuurlijke oplossingen, waar nodig ondersteund door technische maatregelen.
• We kiezen voor een aanpak van waterbeheer die zo sterk mogelijk aansluit bij de natuurlijke situatie. De natuur helpt bij het vasthouden van water in tijden van droogte, bij het aanvullen van de grondwatervoorraad, bij het bergen van water bij overlast, bij het bieden van bescherming tegen water en bij het verbeteren van de waterkwaliteit.
• Water Natuurlijk werkt aan herstel van natuurwaarden langs beken en waterlopen, van beeksystemen en natuurgebieden. Water Natuurlijk vindt dat het Waterschap hiertoe actief gronden moet verwerven, zodat extensivering van het gebruik geborgd kan worden.

Gebiedsgericht, integraal en gelijkwaardig

• Nederland en Limburg staan aan de vooravond van een grote verbouwing. Ruimtegebrek in combinatie met grote opgaven (stikstof, biodiversiteit, klimaat, wonen, bedrijven, mobiliteit, leefbaarheid/gezondheid) vereisen een gebiedsgerichte en integrale aanpak. Dat houdt in dat de grote opgaven niet los van elkaar moeten worden aangepakt, dat in de gebiedsgerichte projecten alle in het gebied spelende opgaven moeten worden meegenomen en dat rekening moet worden gehouden met onderlinge wisselwerkingen. De impact hiervan is groot in het landelijk gebied, zowel ruimtelijk als sociaaleconomisch voor de landbouwsector. Tegelijkertijd staat de leefbaarheid en milieukwaliteit (natuur, waterkwaliteit, lucht, geur) onder druk. Dit vraagt een brede, samenhangende benadering. Daarom heeft het Rijk het NPLG in het leven geroepen.
• Het Nationaal Programma Landelijk Gebied heeft als taak om met een gebiedsgerichte aanpak te zorgen dat de opgaven en maatregelen voor natuur, stikstof, landbouw, water, bodem en klimaat worden gehaald.
• Water Natuurlijk wil dat de grote opgaven veel meer dan tot nu toe als gelijkwaardig (van even groot belang) worden gezien en aan de hand van het NPLG met voorrang worden opgepakt.

Goede bodemgesteldheid is uitgangspunt

• Een gezonde bodem is van levensbelang als ondergrond voor schoon grond- en oppervlaktewater, biodiversiteit en klimaatadaptatie.
• Verbetering van de bodemkwaliteit is nodig ten bate van het vochthoudend vermogen en het aanvullen van grondwater.
• Het Waterschap zal met de provincie in overleg treden teneinde het grondwaterbeheer aan de eisen van deze tijd aan te passen.
• Grondeigenaren moeten worden ondersteund met informatie over de transitie naar duurzaam landgebruik. Het waterschap dient daaraan bij te dragen.

Vasthouden van water is eerste keuze

• Er dreigt een tekort aan schoon zoet water voor natuur, bewoners en bedrijven. Bij watertekort verdroogt de natuur en treedt er onherstelbare schade op. Wij zetten daarom de natuur voorop.
• Wat betreft waterbehoefte in de landbouw dient het waterschap het principe te hanteren: niet alles kan overal, teelt volgt peil. Het waterschap stelt het peil vast aan de hand van de behoefte van de natuur en het landschap. Waar mogelijk wordt rekening gehouden met landbouw in hetzelfde peilgebied, maar natuur gaat voor. Het water is sturend en ordenend.
• Om tekorten te voorkomen dient water vastgehouden en in de bodem opgeslagen te worden. Dit kan door waterlopen, oevers, uiterwaarden en beekdalen een natuurlijker inrichting te geven en door klimaatbuffers aan te leggen. Wij willen een zo natuurlijk mogelijke morfologie van de wateren door middel van beekdalbrede meanderende beken met natuurvriendelijke oevers. Daarmee wordt niet alleen verdroging van natuurgebieden maar ook tekort aan water voor menselijk gebruik aangepakt.

Focus op grondwater

• De focus verschuift van sturen op oppervlaktewater naar sturen op goed grondwaterbeheer.
• Uitgangspunt is dat het grondwaterpeil op het niveau wordt gebracht dat nodig is voor het behoud van prioritaire natuurwaarden.
• Om verdrogingsschade in de natuur te voorkomen worden bindende regels voor grondwateronttrekkingen gesteld en wordt illegale grondwateronttrekking aangepakt.
• Daartoe worden alle beregeningsputten in kaart gebracht en onder een vergunningenstelsel gebracht. Omdat vele kleine winningen samen een groot effect hebben op de grondwatervoorraad, worden ook deze onder het vergunningenstelsel gebracht. Zolang de nieuwe beleidslijn niet is geëffectueerd is er sprake van een stand-still.

Landbouw draagt bij aan gezonde natuur en watersysteem

• Landbouw dient bij te dragen aan gezonde natuur- en watersystemen; landbouwgif/pesticiden passen hier niet bij.
• In onze pachtovereenkomsten wordt opgenomen dat op gronden van het waterschap geen landbouwgif en pesticiden worden gebruikt.
• Er mogen geen meststoffen van landbouwgronden in sloten, beken en grondwater terechtkomen; in een zone van minimaal 5 meter breedte langs de watergangen mag geen mest of bestrijdingsmiddel toegepast worden.
• Er wordt actief gezocht naar illegale lozingen en veroorzakers worden fors beboet.

Klimaatadaptief bouwen en inrichten

• Een stevig partnerschap tussen gemeenten en het waterschap is nodig om steden te vergroenen zodat hittestress en wateroverlast verminderen en de groen-blauwe verbindingen ook binnen de bebouwde kommen worden versterkt.
• We dringen er bij provincie en gemeenten op aan geen vergunningen meer te verlenen om te bouwen en of andere activiteiten toe te staan op plaatsen, die we nodig hebben om water vast te houden en of te bufferen, nu of in de toekomst. Daarmee geven we invulling aan het streven waterbeheer sturend te laten zijn in de ruimtelijke ordening.

Water om van te genieten

• Wij vinden dat het oppervlaktewater schoon genoeg moet zijn om in te spelen en te zwemmen. Water en groen in de buurt zijn essentieel voor ons welbevinden.

Recreatie op en langs het water versterken

• Water Natuurlijk wil water en groen dicht bij de inwoners brengen. Water verbindt mensen met elkaar en met hun omgeving. Water trekt mensen aan; om te zwemmen, te wandelen, te varen, te vissen of anderszins te recreëren.
• Dijken, onderhoudspaden en recreatiewater moeten goed ontsloten en toegankelijk zijn.
• De mogelijkheden voor duurzame natuurbeleving met kano’s, roeiboten en fluisterboten versterken we – waar mogelijk - via aantrekkelijke, goed gezoneerde vaarwateren met bijbehorende voorzieningen.
• Beekdalen als het Geuldal, het Swalmdal en het Roerdal zijn - als stiltegebied én Natura2000-gebied - echter niet geschikt voor en niet gebaat bij toename van de recreatievaart.
• Teneinde het inzicht in de waarde en kwetsbaarheid van waterlopen en oeverzones te bevorderen wil Water Natuurlijk meer rondleidingen en begeleide excursies mogelijk maken.
• Als recreatie niet mogelijk is in verband met veiligheid of natuurwaarden dan maken we dat samen met onze partners kenbaar.

Water en natuur in de stad

• Water Natuurlijk wil dat water en natuurelementen veel meer dan nu een zichtbare plek krijgen in de bebouwde omgeving. Dit zorgt voor de nodige verkoeling (tegengaan hittestress) en bij hevige neerslag kan meer water worden opgevangen.
• Visie en actie is nodig op het sterker vergroenen van de bebouwde omgeving en het terugbrengen van het water in de stad.
• Water Natuurlijk is voorstander van het vergroenen van buitenruimte, bedrijfsterreinen en particuliere tuinen en het afkoppelen van (hemel)water. Het waterschap dient daarbij een sterkere, stimulerende rol te spelen. In het Heuvelland is individuele afkoppeling lastiger te realiseren door de combinatie van lössgrond (beperkte infiltratie) en heuvels (afstroming). De aanleg van collectieve afkoppelprojecten moet daarom - in samenwerking met betrokken gemeenten - gestimuleerd worden.

Groen/blauwe dooradering in Limburg

• Water Natuurlijk wil dat de gronden van het waterschap bloeien! Het Waterschap beheert veel gronden: dijken, watergangen, de terreinen van de zuiveringen en kantoren en soms ook wegbermen.
• Water Natuurlijk wil dat het Waterschap voor deze gebieden natuurplannen opstelt om de biodiversiteit te vergroten en bij te dragen aan een ecologisch waardevolle groen/blauwe dooradering van het landschap.

Beleef het waterleven – water- en natuureducatie

• Water Natuurlijk wil dat kinderen leren hoe belangrijk water is in hun leven. Water- en natuureducatie zijn prima te combineren met lessen op scholen, een slootexcursie of het onderzoeken van waterkwaliteit en wat er in het water leeft.
• Door poelen en ander water aan te leggen in de leefomgeving snijdt het mes aan twee kanten: het biedt kansen voor educatie en beleving, en is goed voor natuur, klimaatbestendigheid en biodiversiteit.

Actieve vrijwilligers worden gekoesterd

• Wij koesteren onze vrijwilligers en bieden ondersteuning met aandacht, kennis en werkbudget. Water Natuurlijk vindt het belangrijk dat mensen actief betrokken kunnen zijn bij het waterschap, bijvoorbeeld door het meten van de waterkwaliteit of als vrijwillige dijkwacht.
• In samenwerking met natuur- en milieuorganisaties kunnen vrijwilligers het biodiversiteitsherstel in (bijvoorbeeld) natuurvriendelijke oevers monitoren, waarbij professionals zorgen voor de validatie en analyse van de gegevens.
• Teneinde het inzicht in de waarde en kwetsbaarheid van waterlopen en oeverzones te bevorderen wil Water Natuurlijk vrijwillige waterwachten (naar analogie van vrijwillige dijkwachten en vogelwachters) instellen.

Visparels in de buurt

• Water Natuurlijk werkt samen met andere organisaties aan de terugkeer van een natuurlijke, rijke visstand. Vislood vergiftigt water en moet zo snel mogelijk verbannen worden.
• Water Natuurlijk streeft samen met Sportvisserij Limburg en gemeenten naar de aanleg van visparels in de buurt. Een visparel is een plek voor ontmoeting, bewustwording en betrokkenheid. Met goede visstekken voor jong en oud, ook voor mensen met beperkingen goed toegankelijk. Met goede omstandigheden voor de vis, zoals natuurlijke oevers, rietkragen en visbossen waarin vissen kunnen schuilen, voedsel vinden en paaien.

Een krachtig waterschap

• Water Natuurlijk kiest voor een waterschap dat lef toont, ambitie heeft en zaken voor elkaar krijgt. De opgaven van deze tijd vragen om een waterschap dat de belangen van water stevig behartigt.
• Een waterschap dat zich actief mengt in discussies op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau en sturing geeft aan ruimtelijke ordeningskeuzes.
• Een waterschap dat in staat is - samen met Rijkswaterstaat en de provincie Limburg - het watersysteem in Limburg zo in te richten en te beheren dat de klimaatverandering zo goed mogelijk wordt opgevangen.
• Dat vraagt een goede organisatie en een sterk bestuur. Water Natuurlijk wil daar graag een stevige bijdrage aan leveren.

Een transparant waterschap maakt maatschappelijke effecten zichtbaar

• Het waterschap maakt de bestuurlijke afwegingen en het politieke debat in het bestuur zichtbaar en toegankelijk voor de buitenwereld. We betrekken inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden actief in de afwegingen.
• Het waterschap heeft de ervaring en deskundigheid; inwoners, (agrarische) ondernemers en overheden hebben wensen, belangen en gebiedskennis. Bij het maken van keuzes kijken wij niet naar de belangen van éen bepaalde groep, maar naar de breedst gedeelde maatschappelijk belangen.
• Voor de belastingbetalers moet zichtbaar zijn wat de maatschappelijke effecten van het waterschapswerk zijn op onderwerpen als veiligheid, gezondheid, natuur, milieu en landschap. Water Natuurlijk investeert in communicatie over rol en belang van water en waterschappen.
• Water Natuurlijk wil dat het Waterschap publiek verantwoording aflegt: over de besteding van het belastinggeld maar ook over de uitvoering van haar taken. Dat kan door een begrijpelijke uitleg bij de jaarlijkse aanslag voor de waterschapsheffing en door publicatie van de begroting in de regionale media.

Goed werkgeverschap

• Water Natuurlijk vindt dat iedereen meetelt en ertoe doet, we werken actief aan inclusief werkgeverschap.
• Het aantrekken en vasthouden van voldoende goed gekwalificeerde medewerkers blijft een uitdaging. De huidige medewerkers, mensen met passie en kennis, zijn de ambassadeurs voor toekomstige medewerkers. Water Natuurlijk creëert door haar politiek-bestuurlijke keuzes een inspirerende en uitdagende werkomgeving.
• Wij stimuleren duurzaam vervoer voor de medewerkers van het waterschap. Het bedrijfsvervoer dient volledig duurzaam plaats te vinden.

Samen werken aan de toekomst

• Nu te weinig doen zal leiden tot onherstelbare schade en hogere kosten in de toekomst. Daarom moeten wij gezamenlijk met rijk, provincie en gemeenten een oplossing vinden voor de financiering van grote investeringen die gedaan moeten worden om de noodzakelijke veranderingen te realiseren.
  

Helderheid over taakverdeling en verantwoordelijkheden als basis

• Een belangrijke basis voor het goed verdelen van de (extra) kosten in het kader van het waterbeheer is het scherp in beeld brengen wie eigenaar en wie beheerder is van belangrijke waterlopen en waterwerken. Bij de overstromingen in 2021 bleek dit op diverse plaatsen niet duidelijk te zijn. Dit zal zo spoedig mogelijk rechtgezet moeten worden.
  

Belastingtarieven: de vervuiler/gebruiker betaalt

• Het schoonmaken van afvalwater en diverse activiteiten in het watersysteem vormen belangrijke taken voor het waterschap. Financiering hiervan wordt gevonden in de zuiveringsheffing en de watersysteemheffing, de belangrijkste inkomstenbronnen.-
• Bij de zuiveringsheffing baseren we het aantal vervuilingseenheden (VE’s) op het waterverbruik per huishouden en (als terugvaloptie) op het werkelijke aantal personen in een huishouden; tenzij dit te hoge extra invorderingskosten met zich meebrengt.
• Voor intensieve teelten waarbij de vochtvoorziening sterk wordt gereguleerd of waarbij veel grondwater gebruikt wordt, vinden wij beprijzing (de gebruiker betaalt) noodzakelijk.

Productbelasting

• Diffuse vervuiling - met stoffen als PFAS, stikstof, fosfor/fosfaat en landbouwgif/pesticiden - vormt een grote bedreiging voor gezondheid en ecologie. Water Natuurlijk willen wij dat dergelijke vervuiling op het riool én direct in het milieu wordt teruggedrongen. Daarvoor zetten we o.a. productbelasting in. Dat is een extra heffing op basis van de mineralenboekhouding of vergelijkbare methoden. Voor de watersysteemheffing steunen we het principe van solidariteit, je kunt immers niet alleen de mensen die onder NAP leven voor onze veiligheid laten betalen.

Eerlijke(r) verdeling

• Er is wel ruimte voor een eerlijker verdeling van de opbrengst van de heffing. Door de sterke stijging van de WOZ-waarde van woningen betalen burgers vaak te veel ten opzichte van bedrijven en agrariërs. We willen het principe ‘de vervuiler/gebruiker betaalt’ invulling geven. Dat betekent dat we volledig natuurinclusieve landbouw bevoordelen. Bedrijven die zich bezighouden met intensief landgebruik en teelten met een grote watervraag en milieu-impact, gaan meer betalen dan organisaties met een duurzame bedrijfsvoering.
• Het laatste is mogelijk door er, bij voorkeur op Unie-niveau, een aparte categorie van te maken binnen de bestaande ruimte. Een andere optie is het ontwikkelen van een subsidieregeling die speciale categorieën ondersteunt.

Kwijtscheldingsbeleid zoals bij gemeenten

• Het waterschap moet naar onze mening aansluiten bij het gemeentelijke kwijtscheldingsbeleid: wie van de gemeente kwijtschelding krijgt, moet dat automatisch ook van het waterschap krijgen.

Aanbestedingen

• Water Natuurlijk wil alleen werken met aannemers met een biodiversiteitskeurmerk/certificering en aannemers die werken volgens duurzame aanbestedingsvereisten (PIANOo). In elk project hoort een biodiversiteitsparagraaf.
• De huidige vormen van aanbesteden van projecten is arbeidsintensief en kostbaar voor zowel het waterschap als de indienende partijen. Zeker met het oog op de vervangingsopgaven en duurzaamheidsmaatregelen moet onderzocht worden of programmatisch aanbesteden, met een consortium van partijen, een meerwaarde kan hebben.

Pachtcontracten

• Water Natuurlijk wil laten onderzoeken welke van volgende zaken in de pachtcontracten kunnen worden opgenomen; een verbod op glyfosaat (Roundup), een verbod op bepaalde teelten zoals die van niet-duurzaam geteelde lelies, het vergroten van koolstofopslag in de bodem, ecologisch sloot- en oeverbeheer, verbeteren van de bodemkwaliteit, de biodiversiteit en toegankelijkheid van de gebieden.
• Waar enigszins mogelijk wordt reguliere pacht omgezet naar een natuurgerichte pachtvorm. Ook als het waterschap hierdoor inkomsten misloopt.

Schuldenlast

• De opgaven en dus ook de benodigde investeringen zijn omvangrijk. Onze keuzes hebben impact op huidige en toekomstige generaties. Tegelijkertijd moeten tariefstijgingen worden beteugeld en moet de schuldenpositie beheersbaar blijven. Dit vraagt om robuust financieel beleid, met bewuste keuzes bij het stellen van kaders én het lef om, wanneer het nodig is, daarvan af te wijken voor het grotere maatschappelijk belang.