Water Natuurlijk gaat voor natuurlijke processen. Ook na hoogwater.

De waarschuwing: een flitsvloed in 2012

De overstromingen afgelopen jaar in juli zijn voorafgegaan door een beperktere overstroming in 2012 in het Gulpdal;met name in Slenaken was er schade aan de bebouwing.

In het Gulpdal was al eerder een extra buffer gemaakt (in Wallonië) binnen het project Aquadra en reeds in 2011 werden toezeggingen verkregen uit Wallonië dat er meer buffers mogelijk zouden zijn op de Gulp. Daar is echter niet op ingespeeld door het Waterschap. Te lastig?

Het WL koos – in 2013 – voor het aanleggen van een metershoge dam in de Gulp als methode om overlast in Slenaken en verder benedenstrooms te voorkomen. Daar kwam veel protest op en uiteindelijk heeft het WL – terecht – bakzeil gehaald. Het was een juiste beslissing van de hoogste bestuurders van Waterschap, Provincie en Gemeente om het emotionele besluit na de flitsvloed in de Gulp in juli 2012 terug te draaien.

Wateroverlast bestrijd je niet met emotie, maar met analyse en nadenken, modelleren en zorgvuldigheid. Niet met haastige, politiek gemotiveerde beslissingen en niet met paniekreacties bedoeld om herhaling te voorkomen. De kans op herhaling is net zo groot als de kans op het gebeuren. Die verandert niet door zo’n beslissing, die verandert door veranderend klimaat. Wanneer er direct was ingezet op een internationale aanpak van dit stroomgebiedje was er in de periode tot 2021 veel meer bereikt.

2021: Gemiste kansen voor toename van natuurlijke meandering van de Geul

Na juli 2021 zakte het water snel, maar natuurlijk waren er door het hoogwater ook bomen gesneuveld en meegedreven met de Geul. Na het zakken van het waterpeil lagen die dus op plekken waar ze (potentieel) een obstakel zouden kunnen vormen voor een volgend hoogwater. Het hoort bij het natuurlijke meanderproces, dat op dit soort blokkades reageert; de dynamiek van een meanderende beek is er juist van afhankelijk. Het is een uitgangspunt in het beheer van de Geul dat omgevallen bomen blijven liggen in de beek, tenzij de essentiële infrastructuur erdoor wordt bedreigd.

Wie schetst onze verbazing: binnen de kortste keren werden de omgevallen bomen preventief verwijderd uit de Geul. Weer een emotionele beslissing, reagerend op de wateroverlast en de schade die door de overstromingen in juli 2021 werden ondervonden. Die overlast en schade worden – bij een volgende gebeurtenis – echter zeker niet worden verminderd door nu als reactie de bomen te verwijderen. Daar moet beter over nagedacht worden, meer in lijn met de herhalingsfrequentie van de gebeurtenissen en in lijn met het eigen beleid van het waterschap.

Water Natuurlijk pleit voor evenwichtig en rationeel waterbeheer. Dat houdt onder meer in: het uitvoeren van de eigen beleidsrichtlijnen gericht op duurzaam beheer van de bijzondere beken en hun unieke levensgemeenschappen.