Snel volgende stap naar nieuw belastingstelsel waterschappen nodig
Na bijna een jaar polderen hebben de 21 waterschappen op 11 december ingestemd met een pakket voorstellen om knelpunten in het eigen belastingstelsel op te lossen. Water Natuurlijk vindt het positief dat er nu een breed gedragen voorstel kan worden voorgelegd aan de wetgever. Positief is ook dat het voorstel waterschapsbesturen de mogelijkheid geeft om de inwoners een rechtvaardiger tarief in rekening te brengen. Toch moet er nog méér gebeuren om te zorgen voor een betere en eerlijker manier om de kosten voor veilig, schoon en voldoende water te verdelen. De grootste waterschapspartij ziet het voorstel daarom vooral als een eerste stap.
In december 2019 bleek er na jaren praten toch geen draagvlak voor een uitgebreid voorstel over hoe precies de kosten voor rioolwaterzuivering, veilige dijken en voldoende en schoon oppervlaktewater moeten worden betaald door de vier groepen belastingplichtigen: boeren, bedrijven, natuur en inwoners. Daarom is met een uitgekleed eisenpakket een alternatief uitgewerkt dat alleen de belangrijkste knelpunten oplost. Dat is nu dus gelukt.
Inwoners betalen nog steeds teveel
De fracties van Water Natuurlijk in de 21 waterschapsbesturen hebben allemaal hun steun uitgesproken voor het pakket: niet omdat dit hét model voor de toekomst is, maar omdat het voor nu een goede eerste stap is om de meest urgente problemen op te lossen. Voorwaarde voor Water Natuurlijk was wel dat waterschapsbesturen de mogelijkheid zouden krijgen om onderscheid te kunnen maken tussen woningen en niet-woningen bij het bepalen van de bijdrage van inwoners en bedrijven. Met de stijgende WOZ-waarde van huizen betalen de inwoners in verhouding steeds méér, terwijl ze volgens Water Natuurlijk toch al teveel betalen. De datajournalisten van Pointer schreven daar een lezenswaardig artikel over. Die optie maakt nu onderdeel uit van het pakket aan voorstellen.
Nu de volgende stappen
De uitgeklede aanpak leidt nu weliswaar tot het oplossen van knelpunten bij enkele waterschappen, maar nog niet tot een beter en eerlijker belastingsysteem. De OESO heeft daar al in 2014 aanbevelingen voor gedaan, en Water Natuurlijk vindt dat de wetgever die in een integrale herziening van het waterschapsbelastingstelsel moet toepassen. Het gaat onder meer om het principe ‘de vervuiler betaalt’ en de mogelijkheid om goed gedrag te belonen. Zo betaalt een tweepersoonshuishouden nu voor drie zgn. vervuilingseenheden mee aan de rioolwaterzuivering, maar een huishouden van zes betaalt hetzelfde. Dat vindt Water Natuurlijk niet alleen niet eerlijk, maar ook geen stimulans om minder van ons kostbare water door de wc te spoelen.
Ook vindt Water Natuurlijk dat de belastingcategorie ‘natuur’ vrijgesteld moet worden: natuur is een collectief goed dat voor iederéén van essentieel belang is. Bij de volgende stap mag ook niet, zoals nu is gebeurd, op voorhand worden bepaald dat de lasten per categorie niet of nauwelijks mogen veranderen: zo’n voorwaarde maakt immers een eerlijker systeem op voorhand onmogelijk.
Water Natuurlijk rekent erop dat deze onderwerpen het komende jaar met eenzelfde voortvarendheid en een even zorgvuldig proces worden opgepakt, en blijft daarin graag een constructieve en kritische inbreng leveren.
