Bomen, vleermuizen en windmolens

Door acties gered van de ondergang, door de komst van windmolens veranderd in een ecologische val voor vogels en vleermuizen, en door opnieuw een wijs besluit van het college van dijkgraaf en heemraden een duurzame toekomst tegemoet gaand.

Zo’n zes jaar geleden staken mensen van de Vereniging Natuur en Landschap Goeree Overflakkee en Water Natuurlijk de koppen bij elkaar. Inzet was een iconische bomenrij met 1139 bomen en zo’n 6 km lang binnendijks langs het Volkerak. Extreem belangrijk voor biodiversiteit, vooral voor vleermuizen. Het waterschap, eigenaar van de bomen, had besloten om de hele rij te kappen en er was zelfs al gecompenseerd. 600 nieuwe bomen stonden op een bedrijventerrein in Oude Tonge. Cadeautje van het waterschap aan de gemeente en een handigheidje om te gaan besparen op onderhoudskosten. In die tijd was geld nog sturend bij het waterschap. De vraag toen was: Is de bomenrij nog te redden of is dat een kansloze missie?

Natuurvereniging en Water Natuurlijk gingen ervoor en er volgde een verbaal gevecht op het scherpst van de snede. Aan de ene kant zette de fractie van Water Natuurlijk de bomen op de bestuurlijke agenda met schriftelijke en mondelinge vragen, moties en discussies in de diverse vergaderingen. Aan de andere kant werd de publieke opinie gemobiliseerd met berichten in de diverse media, een petitie en een enquête. Duizenden mensen lieten van zich horen en trokken zich het lot van de bomen aan. Geleidelijk aan sneuvelden de argumenten voor de kap en groeide in het waterschapsbestuur een meerderheid voor behoud van de bomenrij.

Het waterschap kwam terug op het eerdere besluit. De kap ging niet door. 'Duurzaam in stand houden' was het nieuwe besluit. Er kwam een plan voor verjonging en over een periode van 30 jaar worden de bomen in de rij vervangen. Open plekken worden alvast opgevuld. Een wijs besluit en een prachtig resultaat. Het kwam in een tijd dat er bij het waterschap een omslag in denken plaats vond. Biodiversiteit kreeg prioriteit en de kijk op bomen veranderde. Bomen werden van lastige kostenposten waardevolle assets.

Er woei dus een gunstige wind binnen het waterschap of misschien heeft de strijd om de bomen wel mede richting gegeven aan die wind.  Een nieuwe wending zorgde voor verstoring. Er kwamen 8 nieuwe  windmolens over een lengte van 3 km van de bomenrij. De plannen hiervoor gingen nog uit van de kap van de bomen en de molens staan eigenlijk te dicht bij de bomen. Nadat ze in 2021 gingen draaien bleek dat de combinatie van de bomen en de molens zorgde voor een ecologische val. Vogels en vleermuizen die de bomen als vliegroute kiezen worden door de luchtstroom van de wieken aangezogen en verpletterd.

Het gevolg was dat de molens periodiek stil gezet moeten worden. Jarenlang is gezocht naar mogelijkheden om dat verlies aan rendement te voorkomen. Het college van dijkgraaf en heemraden laat nu in een bestuurlijke informatiebrief weten wat de uitkomst is (zie ‘Downloads’ hieronder). Nadat alle belangen gewogen zijn, is de conclusie dat de bomenrij duurzaam in stand blijft. Als de vleermuizen vliegen, staan de wieken stil. Of hiermee het laatste woord over deze monumentale bomenrij is gezegd, zal de tijd leren. Water Natuurlijk houdt de vinger aan de pols en feliciteert het waterschap Hollande Delta met dit wijze besluit.

Joost Kievit MSc.