Versnelling natuurherstel langs de rivieren nodig

Advies Tascforce Deltatechnologie

Om de ecologische doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) te halen, zou Rijkswaterstaat Oost-Nederland alle natuurherstelprojecten moeten onderbrengen in lopende contracten met het bedrijfsleven voor onderhoud van de uiterwaarden en bij de komende dijkversterking Olst-Zwolle en Sterke Lekdijken. Dat adviseert de Taskforce Deltatechnologie aan Rijkswaterstaat Oost-Nederland.

Het schiet niet op

Het schiet helaas namelijk niet op met dit natuurherstel. Het gaat om de aanleg van 20 kilometer nevengeulen langs de IJssel en Waal, 9,3 kilometer strangen, 11 kilometer beekmonding, 42 kilometer natuurvriendelijke rivieroever en 99 hectare verlaging van uiterwaarden. In totaal zijn het 44 projecten en 170 maatregelen langs de grote rivieren voor verbetering van de ecologische waterkwaliteit.

Veel van de plannen verkeren in de fase van ontwerp. Nog nergens zijn de benodigde vergunningen aangevraagd en afgegeven. Slechts voor 4 van de 44 projecten is een voorlopig ontwerp gereed. Volgens Rijkswaterstaat komt dat door een moeizame samenwerking met Staatbosbeheer, op wiens gronden zich de meeste projecten afspelen.

Vorig jaar stapte Staatsbosbeheer zelfs naar de bestuursrechter om een KRW-maatregel tegen te houden in het Zwarte Water. Daarnaast zijn op 2 plekken voorgenomen KRW-geulen geschrapt, omdat Staatsbosbeheer die in strijd vond met bestaande natuurwaarden in de uiterwaarden.

Wat voor de natuurherstelprojecten ook vertragend werkt zijn de stikstofmaatregelen, de Natura 2000-regels en de omgang met afgegraven (deels vervuilde) grond. Bij de KRW-werkzaamheden komt 3,5 miljoen kubieke meter grond vrij, waar grotendeels nog geen bestemming voor is gevonden. Bovendien wil Rijkswaterstaat graag alle werkzaamheden emissieloos laten uitvoeren.

Adviezen aan RWS

Het waterbouwkundig bedrijfsleven geeft het dringende advies aan Rijkswaterstaat om alle KRW-werkzaamheden zoveel mogelijk onder te brengen in de lopende onderhoudscontracten langs de IJssel en de Waal en in het Hoogwaterbeschermingsprogramma (IJsselwerken en Sterke Lekdijken).

Ook krijgt Rijkswaterstaat het advies om met Staatsbosbeheer als grootste partner ‘duidelijke afspraken te maken met de aannemers over het realiseren van projecten’.

Ook is er de oproep om het bestaande KRW-contract van Rijkswaterstaat met GROW tegen het licht te houden. GROW is de samenwerking van Arcadis, Antea Group, Bureau Waardenburg en HKV Lijn in Water. Deze bedrijven kregen in 2020 het contract met de opdracht tot de ontwikkeling van KRW-projecten in 44 uiterwaarden voor herstel van riviernatuur. Voor het project was toen een bedrag begroot van 270 miljoen euro. Inmiddels dreigen de kosten op te lopen tot boven de 400 miljoen euro.