WN commissielid Marc Minnee zette scherp in op het ambitieniveau van de coalitie: dat mocht wel wat hoger. Inzet van onze bijdrage was om net als bij de prioritering van het waterbeheer (1.veiligheid, 2. Voldoende water, 3. waterkwaliteit) ook voor peilbeheer een prioritering aan te geven als volgt: 1. Flexibel peil, 2. Dynamisch peil, 3. Regulier peil, om in elk geval de ingelanden (grondeigenaren) een handelingsperspectief te geven voor (toekomstig) functiegebruik. De coalitie en HH Straathof wil daar (nog) niet aan omdat de provincie over functiegebruik gaat en Rijnland dan als vanzelf volgt. Maar wij vinden dat Rijnland met hun expertise best wat meer sturing mag geven aan de provincie waar bepaalde functies niet (meer) kunnen op termijn vanwege klimaatverandering en andere externe factoren, zoals toenemende watervraag van Dunea. Kortom, vanuit de expert rol adviseren hoe het watersysteem toekomstbestendig kan worden. Het gaat nog een pittig debat worden…
Update commissie Voldoende Water & Waterkwaliteit dd 12 februari jl.
Helaas was er weinig tijd om diep in te gaan op de voorliggende concept Nota Peilbeheer. Vreemd genoeg had de commissie er ook niet veel op aan te merken, behalve vanuit PvdA en onze fractie. Wij herhaalden het beleidsuitgangspunt ‘Dynamisch peilbeheer, tenzij’ als belangrijk signaal naar de ingelanden, terwijl PvdA de grotere beleidsruimte voor het waterschap in de omgevingswet benadrukte.
Het stuk gaat nu ter inzage naar de ingelanden, we zijn er niet gerust op dat ons punt daarin expliciet naar voren komt, dus kritische noten vanuit onze achterban op dit stuk zijn welkom. In juni komt de Nota dan definitief in de besluitvorming, dan helpt het als het inzagetraject in elk geval meer voer voor debat geeft dan tot nu toe is gebeurd.
Verschillende typen peilbeheer
Achtergrond van de verschillende typen peilbeheer staan goed beschreven in de Nota Veenweide, hieronder een samenvatting.
Op basis van de Nota Veenweide zijn er drie hoofdtypen peilbeheer:
1. Regulier Peilbeheer
- Traditionele vorm met vast peil
- Geen bandbreedte
- Minst flexibele vorm
2. Flexibel Peilbeheer
- Natuurlijke variatie binnen een bepaalde bandbreedte
- Bandbreedte meestal 0,1 tot 0,2 meter
- Bespaart op jaarrond watervraag
- Nadeel: watertekort in droge periode blijft ongeveer gelijk
3. Dynamisch Peilbeheer
- Actieve sturing op basis van weersomstandigheden
- Effectiever dan flexibel peilbeheer voor beperken watertekorten
- Vereist meer beheerinspanning
- Effect sterk afhankelijk van natuurlijke omstandigheden
- Geen voordelen bij langdurige droge periodes
Belangrijke kanttekening uit de nota: voor zowel flexibel als dynamisch peilbeheer geldt dat (in combinatie met waterinfiltratiesystemen) het oppervlaktewaterpeil niet té ver mag uitzakken, omdat dan de bodemdaling en CO₂-uitstoot weer toeneemt. Er wordt een maximale drooglegging van ongeveer 0,4 meter aangehouden.
Impact dynamisch peilbeheer
Uit de analyse blijkt dat dynamisch peilbeheer in theorie de meeste impact kan hebben op het voorkomen van bodemdaling en CO2-uitstoot, om de volgende redenen:
Betere controle door:
- Actieve sturing op basis van weersomstandigheden
- Mogelijkheid om direct in te grijpen bij ongewenste grondwaterstanden
- Nauwkeuriger beheer van het gewenste waterpeil
Maar er zijn belangrijke voorwaarden:
- Het moet gecombineerd worden met waterinfiltratiesystemen (WIS)
- Er is meer beheerinspanning nodig
- Het vereist goede monitoring en sturing
- Het werkt alleen goed als er voldoende water beschikbaar is
Cruciale factoren voor alle typen peilbeheer:
- Het waterpeil moet tussen de 20-40 cm onder maaiveld blijven
- Constante hoge grondwaterstand is belangrijker dan het type peilbeheer
- Bij te ver uitzakken neemt de CO2-uitstoot direct toe
Een belangrijke kanttekening is dat in de praktijk het type peilbeheer minder belangrijk is dan het consequent handhaven van een hoog grondwaterpeil. Als een eenvoudiger systeem (zoals regulier peilbeheer) consistent een hoog peil kan handhaven, kan dit effectiever zijn dan een geavanceerder systeem dat niet optimaal wordt beheerd.
Daarom is de conclusie dat dynamisch peilbeheer de meeste potentiële impact heeft, maar alleen als:
- Er voldoende beheercapaciteit is
- Het gecombineerd wordt met WIS
- Er voldoende water beschikbaar is
- Er goede monitoring plaatsvindt
Als aan deze voorwaarden niet kan worden voldaan, kan een eenvoudiger vorm van peilbeheer met een constant hoog peil effectiever zijn voor het tegengaan van bodemdaling en CO2-uitstoot.
Tekst: Marc Minnee