Drinkbare rivier als Kompas

Hoe krijgen we onze rivieren weer drinkbaar? Die vraag stond 2 mei centraal tijdens een publieksbijeenkomst in het Nederlands Watermuseum. De vraag werd ingeleid door Margreet van Gastel, voorzitter van het Nederlands Watermuseum. Verder stonden artistiek onderzoeker Martine van Lubeek, waterverbinder Kirsten van Gorkum - van de Meeberg en rivierjournalist Wim Eikelboom op het programma. Antoinet Looman, Heemraad waterschap Rijn en IJssel Water Natuurlijk begeleide enthousiast de avond. En het water zelf, die liet ook van zich horen. Na een hete dag viel het plots met bakken uit de hemel. We werden letterlijk allemaal “geraakt” door water, precies zoals de slogan van het Nederlands Watermuseum uitdraagt: 'Geraakt door water!'.

Allebei een waterlichaam

Zittend op een kruk met een brief opent Martine de avond. Ze draagt voor uit haar briefwisseling met de Rijn. Hierbij merkt ze op dat de Rijn en zijzelf als waterlichaam niet eens zo verschillend zijn. Ook zijzelf draagt een kaart met een waterroute in zich en beiden zijn in het bezit van een persoonlijke waterkringloop. Tijdens haar studie woonde Martine op een woonboot op de Rijn. Daar leerde ze het water via lichamelijke zintuigen kennen: zo wist ze, liggend in bed, door de deining van golven welke boot er langs voer. Weten door de beleven. Het blijkt een intieme manier van kennismaken met water.

Drinkbare rivieren als kompas voor gezond leven

Ook Kirsten leerde de Rijn op een intieme manier kennen. Opgroeiend in Driel zijn haar jeugdherinneringen vervlochten met water: schaatsen in de Uiterwaarden, zwemmen in het grindgat en spanning om hoogwater. Het zijn herinneringen waar ze liefdevol naar terugkijkt. Ze ziet ook dat het leven boven en onder water uit balans is. Daarom schaart ze zich achter het initiatief van Li An Phoa om drinkbare rivieren als richting op het kompas te zetten, want als rivieren drinkbaar zijn, is alles eromheen ook gezond. Om te komen tot een gezond ecosysteem is het belangrijk te beseffen dat alles rondom een rivier met elkaar verbonden is. En om te luisteren naar de stem van het water.

De IJssel spreekt en vraagt

Rivierjournalist Wim geeft daarop het water letterlijk een stem: ‘Ik ben en ik bruis. Ik maak steden rijk. En laatst zag ik de bever en rivierfonteinkruid.’ Helaas geeft de stem van de IJssel ook aan dat hij tekort wordt gedaan en dat wij mensen bochten uit de IJssel snijden. Namens de IJssel deelt hij een paar wensen: dat het water schoon blijft, mag meanderen, zand mag afzetten en vrij mag stromen. Ook heeft de IJssel nog een vraag aan ons: ‘Vraag mij ook eens wat mij gelukkig maakt.’

Ik en het water

Op het podium ligt een touw dat een waterloop voorstelt. Het publiek, bestaande uit een gemêleerd gezelschap van vijftig waterlichaam, wordt uitgenodigd om te delen aan welk water hen staat, welke herinneringen en zorgen daar liggen. Iemand herinnert zich nog dat de goudvissen overleden, omdat het kraanwater zo zout was geworden. Een ander hoe hij als kind de rivier overzwom en daarmee de grens: aan de overkant stapte hij in Zwitserland uit het water. Een ander beleeft de Berkel als een “gezondmakende plek” die haar lichaam fit en koel houdt.

Om van onze wateren een gezonde plek te houden worden tips uitgewisseld. Zo kunnen we rekening houden met de biologische afbreekbaarheid van onze schoonmaakmiddelen en lichaamsverzorging. Een aanwezige zegt zelf altijd zonder crèmes het water in te stappen. Een ander zegt dat ze zich doucht in een ton en het water daarna aan de tuin geeft. Sommigen eten lokaal en plantaardig of proberen zoveel mogelijk anderen kennis te laten maken met waterverhalen. Onder andere door twee vrienden, kennissen of collega’s te vertellen over vanavond.

Meelopen voor een drinkbare Berkel

We kunnen ook letterlijk een stap zetten. Van zondag 26 mei tot en met zaterdag 8 juni 2024 loopt Li An Phoa met Drinkable Rivers langs de Berkel, van de bron in Billerbeck (Duitsland) tot de monding en samenvloeiing in de IJssel in Zutphen. Iedereen die wil kan meewandelen. Onderweg is er ruimte om in verbinding te komen met diverse leden van de Berkelfamilie: Duitsers en Nederlanders, van boeren, burgers, bedrijven, bestuurders, scholieren, kunstenaars, vissers, vissen, andere dieren, planten en bomen. Want alleen samen maken we ons leven gezonder in en rondom rivieren.

Meer info

De avond werd georganiseerd in samenwerking tussen Nederlands Watermuseum, Groen Arnhem, Drinkable Rivers kernteam Drinkbare Berkel en Water Natuurlijk. De fractie van Water Natuurlijk waterschap Rijn en IJssel loopt in estafettevorm mee langs de Berkel. Meer informatie over de wandeling en jezelf aanmelden kan via de website van drinkablerivers.org. Via de website en kanalen van Water Natuurlijk Rijn en IJssel houden we je op de hoogte van het laatste nieuws.