Mol niet langer vogelvrij

Water Natuurlijk Hollandse Delta kreeg in het vroege voorjaar een vraag over de mollenbestrijding op de waterkerende dijken. Het waterschap had juist een persbericht uitgestuurd dat in de maand april op alle dijken op het Eiland van Dordrecht, IJsselmonde, Hoeksche Waard, Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee mollen zouden worden bestreden. Hondenbezitters werden gewaarschuwd voor de klemmen die worden gebruikt.
Waar is dit voor nodig was de vraag. Reden voor Water Natuurlijk om zich te verdiepen in het leven van de mol en de veiligheid van dijken.

Bodemleven

Het bodemleven onttrekt zich meestal aan ons gezichtsveld. Dat doet niets af aan het belang van een gezonde bodem. Tal van organismen vervullen daar een functie in het omzetten en kringloop houden van allerlei stoffen. De mol is daar als predator een onderdeel van. Het is een zoogdier en een echte rover. Hij is erg vraatzuchtig en eet uitsluitend dierlijk voedsel. Meestal zoekt hij ondergronds naar voedsel. Veelal insecten en wormen. Hij kan bovengronds ook muizen, kikkers en slakken vangen. Hij eet veel insecten en larven van insecten die de grasmat kunnen aantasten. Dan zou je het dier dus nuttig kunnen noemen voor de instandhouding van een erosie bestendige grasmat. Buiten de voortplantingstijd duldt het dier geen soortgenoten in de buurt. Er kunnen dan gevechten plaats vinden op leven en dood. Bestrijding in het voorjaar is dan ook weinig zinvol. Immers voordat het voor dijken kwetsbare seizoen begint zijn de opengevallen territoria weer opgevuld door nieuwe mollen.

Veilige dijken

Het belang van veilige dijken is uiteraard doorslaggevend. Daar is geen discussie over en als mollen door hun graverij deze veiligheid aantasten dan moet bestrijding plaats vinden. Voor het waterschap is de veiligheid het argument om de mollen te bestrijden. Hier was toch enige nuancering nodig. Uit waterstaatkundig onderzoek kwam naar voren dat de algemeen voorkomende ondiepe graafgangen van mollen, woelratten en muizen geen grote invloed hebben op die veiligheid. De richtlijnen van het ministerie dat over de veiligheid van dijken gaat sluiten hierop aan. Geconcludeerd wordt dat bij een kleilaag van meer dan 40 centimeter of flauwe taluds (flauwer dan 1V:4H) graverij van mollen niet snel tot problemen zal leiden. Bestrijding zou dan dus alleen nodig zijn bij minder goed aangelegde dijken.

Vragen, advies, overleg

Water Natuurlijk is begonnen met de mollenbestrijding op de agenda te zetten door het stellen van schriftelijke vragen aan het college van dijkgraaf en heemraden. De antwoorden lieten sterk te wensen over. Er werd niet in gegaan op onze argumentatie op het punt van nut en noodzaak. Vervolgens is hier in de commissie Waterkeringen nader op ingegaan. Er ontstond de indruk dat de argumentatie van het waterschap niet sterk was en dat bestrijding vooral plaats vond ‘omdat we het altijd zo gedaan hebben’.

Dieren doden zonder noodzaak vindt Water Natuurlijk niet acceptabel. Daar komt bij dat de bestrijding 275,- euro per kilometer dijk kost. Reden om het waterschap Hollandse Delta te vragen om te stoppen met de huidige praktijk en alleen te bestrijden bij aangetoonde noodzaak. Dit in overleg met de Zoogdierenwerkgroep van Hoekschewaards Landschap en de landelijke Zoogdiervereniging. Het vrijgekomen geld zou dan kunnen worden besteed aan verbetering van de biodiversiteit op dijken.

Naar aanleiding hiervan is enkele malen overleg gevoerd met de heemraad en de betrokken ambtenaren. Argumenten werden gewisseld en toegelicht. De heemraad stelde de kwestie aan de orde bij de Unie van Waterschappen. Uiteindelijk leidde dit tot een besluit van het college.

Structurele bestrijding van de baan

Met een besluit van 19 november 2019 van het college werd de huidige praktijk van het bestrijden van mollen gestopt. Met ingang van volgend jaar worden er alleen nog mollen gevangen als de noodzaak is aangetoond. Hiervoor is het schadebeeld van de grasmat doorslaggevend. Bij beperkte schade vindt geen bestrijding plaats. Dijken met een te dunne kleilaag vormen hierop een uitzondering. Als er zand in de molshopen zit is dat een teken dat de dieren doordringen in het zandlichaam van de dijk en dat kan tot gevaarlijke situaties leiden.
Water Natuurlijk is blij dat de argumenten de doorslag hebben gegeven en dankt de kiezer dit heeft aangedragen.

Joost Kievit MSc

Verslag bijlage Collegebesluit 19 nov 2019 Mollenbestrijding 2020