‘Word echt rijk, investeer in je omgeving’ - Loesje

Fractievoorzitter Martin Jansen citeerde uit de Voorjaarsnota van HDSR de zin: “De wereld om ons heen verandert. Klimaatverandering lijkt nog sneller te gaan dan voorspeld en toenemende wet- en regelgeving heeft gevolgen voor het werk van het waterschap. Het waterschap zal daarin moeten meebewegen; adaptief zijn. Dat doen we door stroomopwaarts te werken: vroegtijdig aan tafel zitten bij ontwikkelingen, meedoen waar het gebeurt.”

Water Natuurlijk wil deze pro-actieve houding van harte ondersteunen. WN wil een assertief waterschap. Complimenten aan de ambtelijke organisatie en het college voor deze omgevingsbewuste VJN. De wateropgaven worden groter en ook de urgentie. Water Natuurlijk wil een waterschap dat zijn verantwoordelijkheid neemt. Bij andere overheden -het Rijk, Europees- dreigt afzwakking van beleid en inconsistent beleid.

Enkele punten uit het Hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet:

• Het gebiedsgerichte samenwerken in het landelijk gebied (het NPLG) staat niet in het akkoord en het Transitiefonds en de beschikbare middelen (20½ miljard euro) worden geschrapt.
• De stikstofaanpak wordt op andere leest geschoeid, en het nieuwe kabinet hoopt in Brussel hierover nieuwe afspraken te kunnen maken.
• Waterkwaliteit, afgezien van de paragraaf over de landbouw, komt niet aan de orde.
• Dit kabinet gaat inzetten op doelsturing op gebieds- dan wel bedrijfsniveau. Daarmee wordt dus ingezet op het neerzetten van doelen in plaats van op maatregelen. Dat betekent dat waterschappen meer op effecten zullen moeten gaan meten en zo nodig handhaven om te bezien of de waterkwaliteitsdoelen gehaald worden.

Water Natuurlijk wil het Algemeen Bestuur en dus ook het college aanmoedigen pal te staan voor de wateropgaven. Zoals ook Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard doet bij de voorgenomen bouw in de Zuidplaspolder omdat de gemeente onvoldoende maatregelen opneemt om in de toekomst met al het water in het gebied om te gaan. Daardoor lopen veiligheid en waterkwaliteit gevaar en dreigen kosten te worden afgewenteld op toekomstige generaties. Dat is niet waar Water Natuurlijk voor kiest. Zie ook dit artikel elders op onze website.

Op weg naar een Toekomstbestendig Watersysteem

Water Natuurlijk vindt het belangrijk dat we ons land zo gaan inrichten dat we de extremen beter kunnen opvangen. En dat vergt soms ook ander gebruik van dat land. We zullen moeten leren leven met te veel en te weinig water. Het stimuleren van waterbewustzijn is daarom nu meer dan ooit van groot belang.

Bij Water en Bodem sturend richt Water Natuurlijk zich op maatregelen in het stedelijk gebied en wil Water Natuurlijk dat in de ruimtelijke ordening de noodzakelijke waterbergingsgebieden worden geborgd. In het landelijk gebied pleit Water Natuurlijk er voor om de ruimte in de gebiedsprocessen maximaal te benutten.

Want: niet afwentelen naar de toekomst, de tijd benutten.

Water Natuurlijk ziet een kabinet dat het veeleisende klimaatdoel voor 2030 overeind houdt, beleid afzwakt en financiën schrapt – dat gaat niet.

De minister van Infrastructuur en Waterstaat ontkende nog niet lang geleden de opwarming van de aarde. ‘Geen enkel bewijs dat het klimaat verandert’, zei de PVV-minister.

‘Een veeleisend doel stellen en tegelijkertijd beleid afzwakken is als de marathon in twee uur willen lopen maar daar niet veel voor willen trainen ’ schreef Marike Stellinga in de NRC.

De marathon spreekt mij aan zoals jullie weten. Ik heb bij VJN 2020 de metafoor van de marathon gebruikt (coronatijd, bijeenkomst gemeentehuis De Bilt): het vergt goede voorbereiding, lange adem en af en toe een versnelling.

Had toen Loopgroep Bunnik shirt aan. Afgelopen 21 juni liep ik in een shirt met de klimaatstreepjescode met de start bij het KNMI bij Running4climate. Ik zie dat shirt als een spiegel.

Het KNMI toont ons ook een spiegel met de lange termijn scenario’s. De basis voor de vier Deltascenario’s 2024 van Deltares.

De watervraag neemt in alle scenario’s sterk toe, tegelijkertijd zijn er nattere winters. Dat betekent dat we water nog beter moeten gaan vasthouden om de drogere periodes door te komen.

Dit vergt aanpassingen aan het watersysteem, meer flexibiliteit inbouwen in het besef dat er grenzen zijn in wat kan. Daarom zijn ook in de omgeving van dat watersysteem aanpassingen nodig: bijvoorbeeld ander beheer van het land: andere rassen, teelten en bedrijfsvoering. En anders omgaan met de ruimtelijke opgaven, bijvoorbeeld klimaatadaptief bouwen, ruimte voor water borgen.

Kortom Water en bodem sturend. Water Natuurlijk overweegt op dit punt straks een motie in te dienen.

Waterkwaliteit

Daarmee ben ik bij waterkwaliteit. We hebben de opgave om voor huidige en toekomstige generaties te zorgen voor voldoende en schoon water en gezonde ecosystemen voor mens, dier en natuur. Voldoen aan de Kaderrichtlijn water dus.

Water natuurlijk kijkt uit naar de resultaten tussenevaluatie KRW en het zo nodig aanscherpen van het maatregelenpakket. Water Natuurlijk wil daarbij zoeken naar de knoppen waar we nog aan kunnen draaien en met de grootste hefboom: de overstorten van het riool, de zuiveringsketen, het dagelijks beheer, handhaving en toezicht en mogelijk andere maatregelen.

Betere waterkwaliteit moet. Niet omdat het van Brussel moet of in de wet staat of er eventueel sancties dreigen of Nederland op slot gaat. Het moet omdat gezond en voldoende water hebben van levensbelang is, voor ons mensen, voor de landbouw en voor de natuur waar we een integraal onderdeel van uitmaken. Ook hier willen we het college en in het verlengde daarvan de werkorganisatie aanmoedigen er vol voor te gaan. Niet afwentelen, nu aanpakken.

Water stroomt over grenzen

Nederland is een van de Europese landen die voor zijn watervoorziening het meest afhankelijk is van water dat ook door andere landen stroomt.

Water is letterlijk grensoverschrijdend. Dat werkt ook door in het beheersgebied van HDSR.

Het college zit internationaal weliswaar niet rechtsreeks aan tafel, maar Water Natuurlijk wil dat ook hier stroomopwaarts wordt gewerkt, dat het college via de Unie en andere gremia invloed uitoefent en Europese samenwerking bevordert. Ik zal toelichten waarom.

Europese landen moeten beter gaan samenwerken in hun waterbeheer om conflicten te voorkomen, waarschuwt het Europees Milieuagentschap. Betrokkenen bij Europees waterbeheer maken zich zorgen over toenemend nationalisme en afzwakking van Europees klimaat- en milieubeleid. Welke gevolgen hebben deze politieke ontwikkelingen voor het omgaan met watertekorten, slechte waterkwaliteit en overstromingen zoals die in Limburg?

Zowel bij acute crises als bij waterafspraken over langere termijn kunnen landen tegenover elkaar komen te staan zoals nu in andere delen van de wereld al regelmatig gebeurt. De kwaliteitsdoelen voor water worden in 2027 in veel landen niet gehaald. Al deze uitdagingen vragen samenwerking en solidariteit. We moeten wegblijven uit ‘eigen rivier eerst’.

Afrondend

Water Natuurlijk ziet toenemende opgaven vanuit de wereld om ons heen. Water Natuurlijk wil dat HDSR daarin meebeweegt, pro-actief is. Samen met inwoners en andere stakeholders en samen met medeoverheden. Zoals Deltacommissaris Co Verdaas bij de Steenwegsessie van de UvW in februari bepleitte: een zelfbewust waterschap dat signaleert, agendeert en zo nodig escaleert.

Water Natuurlijk wil het college en de werkorganisatie daarin graag steunen: ’sta pal voor je zaak’. Water Natuurlijk is benieuwd naar de uitwerking in plannen voor 2025 en verder en de begroting die daar bij hoort. Deze VJN en het Waterbeheerprogramma bieden daarvoor een prima kader.

Dus daarom de leus van Loesje: ‘Word echt rijk, investeer in je omgeving’.

Water Natuurlijk stemde in met de Voorjaarsnota.