Hoopvolle resultaten na 5 jaar klimaatslim boeren op veen

In samenwerking met twee andere waterschappen, 3 provincies, 2 agrarische collectieven, diverse gemeenten en LTO Noord werd 5 jaar geleden gestart met het project Klimaatslim Boeren op Veen. Met diverse waterinfiltratie systemen (WIS) is in totaal door 13 agrarische collectieven, 200 boeren, in 13 polders en op ongeveer 1100 hectare de afgelopen 5 jaar getest op effecten voor bodemdaling. CO2 uitstoot, bodem- en waterkwaliteit en biodiversiteit. In de brochure met de resultaten.

Eén van de initiatiefnemers en voorzitter van de stuurgroep van het hele project is de HDSR-hoogheemraad Bert de Groot: "Het idee achter het project was werken vanuit vertrouwen en ruimte – ‘ga het maar doen en laat het maar zien’- maar ook met een duidelijk doel: remmen van bodemdaling en minder CO2-emissies." De eerste inschatting op basis van de gemiddelde CO2-emissiereductie per hectare lijkt er op te wijzen dat er een CO2-emissie reductie heeft plaatsgevonden van 18% tot 23%. Zie ook diverse rapportages van het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikassengassen Veenweiden.

Tegelijkertijd is het ook na 5 jaar nog te vroeg om duidelijke effecten te kunnen meten op bodemdaling. Het gemiddelde grondwaterpeil in de zomer lijkt weliswaar 15-20 centimeter verhoogd door de diverse waterinfiltratieystemen., maar aan de andere kant is daardoor de capaciteit voor waterberging weer te verminderen.

Daarnaast is het beoogde bijeffect van een verbetering van het bodemleven en verbetering van het leefklimaat voor weidevogels niet zozeer door de waterinfiltratiesystemen bereikt. Vooral beheermaatregelen ten aanzien van bemesting en maaien zijn op basis van het wetenschappelijk begeleid onderzoek, voorwaardelijk voor de verbetering van het bodemleven en het leefklimaat van weidevogels.

Een belangrijk probleem waar de collectieven tegen aanliepen was de weinig consistentie en soms tegenstrijdige regelgeving en de omslachtige en te gedetailleerde financiering en verantwoording die nodig is. Het hele project kostte uiteindelijk zo'n 9 miljoen euro aan publieke gelden, veel zoet water, veel inspanning van de boeren zelf en minder opbrengsten door bijvoorbeeld minder bemesten. De waterkwaliteit lijkt (nog) niet echt verbeterd, maar de resultaten daarvan zijn nog niet scherp door teveel variabelen.

Toch noemen we de resultaten hoopvol omdat er heel veel enthousiasme is vanuit de agrarische sector om te werken aan minder bodemdaling en dat er heel veel meer kennis is opgedaan over hoe en wat er via waterinfiltratie kan worden bereikt.

De komende tijd zullen we als Water Natuurlijk dit leerzame en hoopvolle project evalueren en eventueel bespreken in het Algemeen Bestuur.