Water Natuurlijk kiest voor robuuster IJsselmeer
Water Natuurlijk kiest als toekomstbeeld voor het IJsselmeergebied principieel voor een natuurlijk(er) IJsselmeergebied als een strategische zoetwatervoorziening (m.n. drinkwatervoorziening) en een ecologisch gezond systeem. Ons vertrekpunt zijn de basiswaarden van solidariteit, flexibiliteit, duurzaamheid, open landschap en ecologie. Binnen deze basiswaarden wordt de beschikbaarheid van zoet water en de ruimte voor andere functies zoals recreatie, visserij en scheepvaart bepaald, zo staat in onze zienswijze op het Nationaal Waterprogramma 2022-2027 (NWP).
Het IJsselmeer, het Markermeer, de Randmeren en een groot gebied daaromheen waarmee een directe relatie bestaat, spelen een sleutelrol in het waterbeheer van Nederland. Miljoenen huishoudens zijn afhankelijk voor hun drinkwater van het IJsselmeer en ook een groot deel van Noord- en West-Nederland is afhankelijk van de zoetwater voorziening van het meer. Het IJsselmeergebied heeft een bijzondere betekenis voor de natuur en het landschap. Het gehele gebied heeft de Natura 2000-status.
Wij streven naar een natuurlijker IJsselmeergebied met een inzet op herstel van hydrologische en ecologische processen zoals een natuurlijker peilbeheer. De strategische zoetwatervoorraad in het IJsselmeergebied is eindig en dient gereserveerd te worden voor de belangrijkste doelen.
Dat betekent dat de zoetwaterafhankelijkheid van het IJsselmeergebied door de landbouw, industrie en energievoorziening sterk moeten verminderen. Doorspoelen van het regionale watersysteem voor landbouwkundig gebruik om verzilting tegen te gaan, moet vervangen worden door alternatieven. Dit vraagt om een transitie van de landbouw.
En dat betekent dat in het NWP een veel sterkere inzet van het regionale waterbeheer (de waterschappen) wordt gevraagd, gericht op vasthouden en bergen van water en verbeteren van de waterkwaliteit.
Verder bepleiten we de aanleg in het IJsselmeergebied van geleidelijk aflopende natuurlijke en zachte oevers met ondiepe zones die samen met dat natuurlijker peilregime, mogelijkheden bieden voor ontwikkeling en/of herstel van oeverfora en -fauna. Ook zien we graag herstel van verbindingen tussen de verschillende compartimenten van het IJsselmeer, en van de verbinding tussen de Waddenzee en het IJsselmeer, met behoud van de zoetwaterfunctie – zoals bijv. de vismigratierivier bij Kornwerderzand Deze natuurlijke overgangen zullen ook de visstand in het IJsselmeergebied en in het achterland, verbeteren. Met de aanleg van achteroevers – een zoetwaterbufferzone achter de dijk – en wisselpolders kan de opslagcapaciteit wordt vergroot en de natuurlijke verbinding met het achterland wordt verbeterd.
Nieuw ruimtebeslag door eilanden of voor de energievoorziening (windparken, zonneparken) zal achterwege moeten blijven, zodat het open waterlandschap behouden blijf evenals de kenmerkende cultuurhistorisch elementen van de voormalige Zuiderzee. Buitendijkse bebouwing zal voorkomen moeten worden.
Dat vraagt een sterke regierol van het Rijk. Water Natuurlijk bepleit al binnen de planperiode van dit Nationaal Waterprogramma structurele maatregelen te nemen om de achteruitgang van de natuur om te buigen en de strategische zoetwatervoorraad veilig te stellen. Neem daarbij 2100 als horizon en wacht niet tot 2027 om te beginnen!
