Verdroging en waterkwaliteit laten meeliften met stikstofaanpak

De natuur op de Veluwe ervaart weinig voordeel bij het zomaar opkopen van landbouwbedrijven door de provincie. Dat blijkt uit onderzoek naar stikstofmaatregelen van Wageningen University en Research. Daaruit blijkt ook dat stikstofmaatregelen het meeste effect hebben op plekken waar het natuurprobleem het grootst is. De provincie Gelderland is van mening dat niet de uitstoot, maar de totale neerslag van stikstof moet bepalen welke bedrijven worden uitgekocht.

Te veel stikstofneerslag is één van de redenen waarom het slecht gaat met de natuur. Om de stikstofuitstoot te verminderen heeft het Rijk bijna 3 miljard euro beschikbaar gesteld voor natuurherstel- en versterking en circa 2 miljard euro voor (bron)maatregelen om de stikstofuitstoot van landbouw, verkeer, bouw en industrie te verminderen.

Het onderzoek heeft gekeken naar één maatregel: gerichte opkoop van piekbelastende veehouderijbedrijven.
Voor de selectie van piekbelasters zijn drie strategieën doorgerekend:

Referentie: Selectie van de bedrijven met de hoogste emissie (hoogste emissie)

1. Selectie van bedrijven die de hoogste depositiebijdrage geven op een locatie op een nabijgelegen s tikstofgevoelige Natura 2000-gebied in Gelderland (hoogste piek)
2. Selectie van bedrijven die de grootste totale depositiebijdrage leveren op de stikstofgevoelige in Natura 2000-gebieden (grootste vracht; dit is de insteek geweest van de provincie Gelderland in de vrijwillige kalverhouderij regeling van de provincie).
3. Selectie van bedrijven die relatief de grootste bijdrage leveren aan het verminderen van overschrijding van de kritische depositiewaarde (maximaal doelbereik; dit is de doelstelling van het Rijk, 50% van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden onder de kritische depositiewaarde in 2030).

De berekeningen laten zien dat strategie 2, waarbij de reductie van de totale vracht aan ammoniakdepositie bij een gewenste emissiereductie maximaal is, tevens de grootste gemiddelde depositiereductie oplevert waarbij het kleinste aantal bedrijven moet opgekocht worden. Per ton ammoniakemissie die wordt opgekocht is deze strategie ook meest effectief. Verder geeft strategie 2 ook aan dat met het opkopen van 25 tot 75 bedrijven, vooral gelegen ten westen van de Veluwe, al een veel hogere stikstofdepositiereductie bereikt wordt in vergelijking met hetgeen het Rijk beoogde met het landelijk opkopen van 200 bedrijven.

Water Natuurlijk vindt dat niet alleen het terugdringen van de stikstofdepositie op de natuur belangrijk is. Het verbeteren van de waterkwaliteit en het beperken van de verdroging zouden zo goed mogelijk moeten meeliften met deze opkoopregeling. In de optie die de voorkeur van de provincie heeft, zouden vooral landbouwbedrijven aan de westkant van de Veluwe uitgekocht moeten worden. Dat biedt kansen om in dit oostelijk deel van de Gelderse Vallei tegelijkertijd de waterkwaliteit te verbeteren en het water langer vast te houden. Maar ook bij die optie blijft het van belang om te werken aan de luchtkwaliteit, de waterkwaliteit en het tegengaan van verdroging in met name het zuidelijk deel van de IJsselvallei en het gebied rond Winterswijk.

Indicatieve ligging van piekbelasters voor 3 strategieën
Bron: Wageningen Research