Navigatie overslaan

Retentiegebieden rivieren als bypasses inrichten

De aanleg van hoogwatergeulen en dijkverleggingen zijn effectiever dan het aanwijzen van binnendijkse retentiegebieden voor extreem hoogwater. Dat blijkt uit een rapport van onderzoeksinstituut Deltares.

Advies Deltares

In de Maasvallei adviseert Deltares om meer ruimte binnen de dijken te reserveren om waterpieken van de Rijn, tot 18.000 kubieke meter per seconde, goed te kunnen opvangen. Sinds 2010 zijn deze reserveringen vastgelegd in regels die nu onder de Omgevingswet vallen. Het gaat onder meer om reserveringen langs de IJssel bij Deventer, een hoogwatergeul Varik-Heesselt, dijkverlegging Brakel en langs de Maas de dijkverleggingen Moordhuizen, Kraaijenbergse Plassen, Alem, Hedel en Bokhoven. Grote bouwprojecten zijn daar niet toegestaan.

Reserveringen behouden ivm klimaatverandering

Deltares heeft onderzocht hoe belangrijk deze reserveringen zijn in het kader van Ruimte voor de Rivier 2.0 en adviseert om ze te behouden vanwege klimaatverandering. Ze noemen extra redenen zoals veranderingen door dijkversterking in Duitsland en de onzekerheid over riviergedrag bij extreem water. Deltares stelt voor om langs de IJssel extra ruimte te reserveren bij Zutphen. Net als Deventer vormt de stad Zutphen een flessenhals bij extreem hoogwater. De retentiegebieden zoals Rijnstrangen, en langs de Maas bij Wijchen en de Kraaijenbergse plassen, zouden beter als bypasses of hoogwatergeulen kunnen dienen. Dit voorkomt dat deze gebieden vastliggen voor enkel wateropvang. Deltares benadrukt dat bypasses en dijkverleggingen knelpunten beter aanpakken dan retentiegebieden, die alleen de waterafvoer enigszins verminderen. Ze raden aan om te onderzoeken of retentiegebieden niet beter als bypasses of dijkverleggingen kunnen worden ingezet.

Positieve effecten ruimte voor de rivier

Ruimte geven aan rivieren heeft in Nederland zijn diensten voor de hoogwaterveiligheid al bewezen. Ondanks het hoge afvoervolume in de winter van 2023/24 werd het nergens gevaarlijk: het water bleef lager door de grotere uiterwaarden. Ook de voordelen voor dieren en planten zijn goed zichtbaar in de gebieden waar de dijken zijn teruggelegd en ruime uiterwaarden voor natuur zijn ingericht. Een nieuwe studie van ARK Rewilding Nederland laat zien dat ruimte maken voor rivieren ook veel positieve ecologische effecten kan hebben. Door rivieren vrij te laten stromen ontstaan variaties in sediment en reliëf die het landschap geschikt maken voor meer verschillende dier- en plantensoorten Ook zijn rivieren belangrijke verbindingen voor soorten, stellen de auteurs.

Deze website maakt gebruik van cookies voor een optimale gebruikersbeleving. Lees onze cookieverklaring