Water is al eeuwenlang de motor achter de ontwikkeling van ons landschap. Dijken, sluizen, polders en gemalen vormen samen een indrukwekkend waterstaatkundig netwerk. Veel oudere kunstwerken behoren inmiddels tot waterstaatkundig erfgoed.
Sleutelrol waterschappen
Maar wat betekenen deze structuren nog voor het heden? En hoe zorgen we dat hun verhalen niet verloren gaan? Waterschappen spelen hierin een sleutelrol, maar hun aanpak verschilt. De een beperkt zich tot wat wettelijk moet, de ander maakt ruimte voor erfgoed in beleid en projecten. Omdat erfgoedzorg geen officiële kerntaak is van de waterschappen, ontbreekt vaak een gedeelde koers. De themagroep Cultuurhistorie van de Unie van Waterschappen werkt daarom aan een Erfgoedpact: een gezamenlijke visie op watererfgoed.
Dat er beweging is, blijkt uit onderzoek van erfgoedvereniging Heemschut. In 2017 werd duidelijk dat waterschappen verschillend omgaan met hun erfgoed. Sommigen zien alleen historische gebouwen als waardevol, anderen betrekken ook landschappen, sluizen en zelfs verhalen. Een eenduidige definitie ontbreekt. Toch groeit het besef dat erfgoed niet alleen iets is om te bewaren, maar ook iets dat betekenis geeft aan ons handelen.
Erfgoedpact
Het Erfgoedpact moet waterschappen helpen om bewuster om te gaan met hun verleden. Vier thema’s staan centraal: bewustwording, kennisdeling, beleefbaarheid en toepassing in waterbeheer. Zo ontstaan kansen om erfgoed in te zetten bij opgaven als dijkversterking, klimaatadaptatie en gebiedsontwikkeling. Niet als bijzaak, maar als bouwsteen.
In waterschap Rivierenland bewijzen de eeuwenoude Lingesluizen bij Asperen nog steeds hun nut bij het reguleren van waterstanden. Ze laten zien hoe oud en nieuw elkaar kunnen versterken. Zo wordt watererfgoed geen last, maar juist een kans. Een verhaal dat het landschap leesbaar maakt – en ons helpt koers te houden in een veranderend klimaat.
In het project ‘Meanderende Maas’ heeft archeologisch landschappelijk onderzoek nieuw inzicht gegeven in de historische loop van de rivier en dat is weer tot uitdrukking gebracht in het ruimtelijk ontwerp. De Maas is in de jaren dertig gekanaliseerd. Langs de gekanaliseerde rivier werden bomen geplant, die voor de schippers als bakens dienden. Het is nu gelukt om deze bakenbomen te behouden.
Bij Waterschap Rijn en IJssel zitten medewerkers regelmatig met hun neus in oude waterschapskaarten. Bijvoorbeeld om de landgoederenzone rond de Baakse Beek te behoeden voor verdroging.
Een delegatie van Water Natuurlijk was afgelopen vrijdag aanwezig bij PesticideVrij-Dag, de landelijke manifestatie tegen het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen. Samen met de Parkinson Vereniging, Natuur & Milieu, de FNV en vele betrokken burgers werd in Den Haag een krachtig signaal afgegeven: bescherm mens, natuur en water tegen pesticiden.
In 2027 moeten alle EU-lidstaten voldoen aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Het verbeteren van de waterkwaliteit is essentieel voor onze gezondheid en die van de natuur. Het niet behalen van de doelen kan ook leiden tot een vergunningsstop voor tal van economische activiteiten. Water Natuurlijk vindt het dan ook van groot belang dat Waterschap Rivierenland zich maximaal inzet om de KRW-doelen te behalen. De status van 'groot project' moet hierbij helpen.
Silvio Erkens van de VVD pleitte onlangs in de Tweede Kamer voor hernieuwd onderzoek naar schaliegaswinning in Nederland. Een slecht idee, want deze vervuilende techniek brengt serieuze risico’s met zich mee voor de waterkwaliteit, bodemgesteldheid, waterbeschikbaarheid en de maatschappelijke kosten. Terwijl waterschappen keihard werken aan een duurzaam en toekomstbestendig watersysteem, dreigt schaliegaswinning die vooruitgang te ondermijnen.
Kiezers bedankt voor jullie stemmen tijdens de waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023. Nu is het tijd om de volgende stap te nemen.
Geef de natuur een stem. Word lid!Deze website maakt gebruik van cookies voor een optimale gebruikersbeleving. Lees onze cookieverklaring
