Nederland moet beter worden voorbereid op extreme neerslag

De Europese Commissie wil de richtlijn voor behandeling van stedelijk afvalwater aanscherpen. Er komen nieuwe scherpere normen voor microverontreinigingen en nieuwe monitoringvoorschriften voor microplastics. De aanpassing omvat onder meer ook de verplichtingen om nutriënten terug te winnen uit afvalwater. Voorts worden er 25 stoffen, waaronder PFAS, toegevoegd aan de richtlijn prioritaire stoffen die een bedreiging vormen voor de waterkwaliteit. Ook wordt er voor alle grote rioolwaterzuiveringen (rwzi’s) een aanvullende zuivering van medicijnresten verplicht gesteld. De Commissie wil dat de farmaceutische industrie gaat meebetalen aan de meerkosten die waterbeheerders moeten maken voor de extra zuivering, volgens het beginsel ‘de vervuiler betaalt’.

Met de publicatie in het Staatsblad op vrijdag 16 december is de initiatiefwet democratisering waterschappen van Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) een feit. Inwoners van Nederland krijgen meer invloed in de samenstelling van de waterschapsbesturen. En dit gebeurt al bij de eerstvolgende waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023. De nieuwe wet vermindert het aantal geborgde zetels. De zetels voor bedrijven verdwijnen helemaal. De agrarische sector en de natuurorganisaties mogen ieder nog twee zetels aanwijzen. En de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur van het waterschap is verleden tijd. De Eerste Kamer stemde op 29 november voor de invoering van de wet. Een motie in de Tweede kamer was nodig om de minister daadwerkelijk te bewegen om de wet voor de verkiezingen van maart 2023 van kracht te laten zijn.

Klimaatverandering zorgt voor langdurige perioden van droogte en hitte, afgewisseld met vaak extreme neerslag. Het stedelijk gebied is daar op dit ogenblik niet goed op ingericht. Tijdens extreme buien kan er in deze versteende omgeving weinig water geborgen worden en ontstaat al snel wateroverlast. In tijden van langdurige droogte, vaak gepaard gaand met hoge temperaturen, warmt de stad op. Dit kan de waterkwaliteit negatief beïnvloeden. Ook kunnen grondwaterpeilen dalen, waardoor bij huizen die staan op houten funderingspalen, de palen gaan rotten (paalrot). Hoe kunnen we het stedelijk watersysteem zo inrichten dan wel aanpassen, dat het bijdraagt aan een leefbare, klimaatbestendige stad? Voor een klimaatbestendig stedelijk gebied is een mix van maatregelen nodig. Dit kan variëren van het vergroten van het tijdelijk waterbergend vermogen (vb. waterpleinen), het vertragen van de afvoer (vb. groene daken), een verbetering van de waterkwaliteit (vb. natuurvriendelijke oevers) of het beperken van de gevolgen van wateroverlast (vb. aanpassen drempelhoogtes). Welke maatregel effectief en doelmatig is, hangt af van de analyse die maakt met de sleutelfactoren. De STOWA heeft dit bijeengebracht in een inzichtelijke ‘praatplaat’.