Waterkerende landschappen

Recent onderzoek geeft opnieuw aan dat dit ideaal steeds verder onder druk komt te staan. Klimaatverandering doet de zeespiegel sneller stijgen. Wetenschappers reppen al over een plan B: gecontroleerde ontruiming van delen van ons land. De natuur inschakelen kan helpen om dat te voorkomen.

De zeespiegel stijgt sneller dan voorheen. De laatste 30 jaar met gemiddeld 2,9 mm per jaar. Voordien was dat 1,8 mm. Dat heeft gevolgen voor de veiligheid in de Hollandse Delta. De inspanningen om aan de veiligheidsnormen te blijven voldoen, worden groter. Dat geldt ook voor de kosten. Om de eilanden in onze delta te vrijwaren van overstromingen, moeten de dijken de komende decennia ingrijpend worden verhoogd en versterkt.

Ook ondergronds rukt de zee op. Zoute kwel zal toenemen met grote gevolgen voor de landbouw. Met verhoging van de waterpeilen kan de kwel mogelijk nog een tijdje weggedrukt worden, maar op den duur zal zoet water schaars worden. En dat betekent grote veranderingen voor die sector. Ook de natuur zal veranderen. De natuur kan ook helpen om risico’s op overstromingen te verkleinen.

Buitendijkse gebieden vormen een bufferzone. Ze breken de kracht van het water voordat dit de waterkerende dijk bereikt. Het water wordt wel toegelaten in deze gebieden en door de afzetting van slib groeit de waterbodem geleidelijk mee met de zeespiegelstijging. Zo kun je de natuur het werk laten doen. Minder ingrijpend en veel minder kostbaar. Meer getij, een groter verschillen tussen eb en vloed, werkt positief op de afzetting van slib.

Zulke waterkerende landschappen herbergen een rijke natuur en zijn uitstekend geschikt voor tal van recreatievormen. Ook begrazing met vee is mogelijk. Steeds hogere dijken is een doodlopende weg. Het vergroot de risico’s. Door hogere waterstanden en diepere polders wordt de verwoestende kracht van het water bij een dijkdoorbraak steeds groter.

Verder is het op den duur niet doenbaar om de rivierafvoer de zee op te pompen. De natuur inschakelen lijkt dan ook de verstandigste keuze. We moeten snel beginnen met de aanleg van waterkerende landschappen. Ook de CO2 uitstoot moet zo snel mogelijk naar nul. Dat zal niet genoeg zijn. We moeten ook op zoek naar technieken om de CO2 uit de atmosfeer te halen. Daar kunnen bomen weer bij helpen.

Joost Kievit MSc