Watercrisis in de Hollandse Delta

Water Natuurlijk vindt waterkwaliteit belangrijk. Water is de bron van alle leven en dat moeten we koesteren. Helaas gebeurt dat in de Hollandse Delta al vele jaren niet. De internationaal vastgestelde doelstellingen worden niet gehaald. Dat lijkt op een crisis uit te lopen met naast een slechte waterkwaliteit ook grote financiële risico’s.

Europese regels

In de Europese Kader Richtlijn Water zijn de afspraken over waterkwaliteit vastgelegd. Het doel is gezond water en dat is uitgewerkt in chemische en biologische normen. De lidstaten hebben deze vertaald naar nationale wetgeving en de waterbeheerders, in ons land Rijkswaterstaat en de waterschappen, stellen elke 6 jaar per stroomgebied van de grote rivieren een plan op. In deze Stroomgebied Beheerplannen staan de maatregelen die nodig zijn om gezond water te realiseren. De Europese Unie bekrachtigt de plannen en dat maakt de maatregelen tot een wettelijke verplichting.

Het waterschap Hollandse Delta valt binnen het stroomgebied van de Rijn en de Maas en is verantwoordelijk voor de waterkwaliteit binnen de dijken. Het rivierwater valt onder Rijkswaterstaat. Hoe staan we ervoor na 12 jaar Europees waterbeleid? Bedroevend: Nederland heeft verreweg de slechtste waterkwaliteit van Europa. Steeds meer deskundigen voorspellen een crisis vergelijkbaar met de stikstofcrisis. Naar verwachting zal de landbouw dan opnieuw in de knel komen want meststoffen en bestrijdingsmiddelen zijn een belangrijk factor.

Regionale situatie

Ons land staat er slecht voor, maar hoe is dat in de Hollandse Delta? De doelen voor gezond water hadden in 2015 bereikt moeten zijn. Dat is niet gelukt. De eerste uitstelperiode liep tot 2021 en nog steeds voldoet geen enkel water van ons waterschap aan de minimale norm. De absolute deadline is 2027 en ook dan zullen de doelen niet gehaald worden. Ook het waterschap Hollandse Delta heeft plannen en maatregelen vastgesteld.

Onder leiding van de heemraad voor het watersysteem is de afgelopen 12 jaar ‘gewerkt’ aan de uitvoering. Dat was al die tijd een bestuurder van de categorie ‘Ongebouwd’. Niet gekozen, maar benoemd door de Land- en Tuinbouw Organisatie. Waterkwaliteit is in deze periode niet serieus genomen. Dat is onder andere af te leiden uit de uitvoering van de maatregelen. Ongeveer 60% van de vastgestelde maatregelen zijn niet uitgevoerd.

Geld was sturend en uitvoering van taken ondergeschikt. Meer dan eens was de uitspraak te beluisteren: “Het water is prima, we kunnen er zonder problemen gewassen mee beregenen”. Het landbouwbelang werd optimaal bediend, maar het Europese beleid ziet ook op andere belangen, zoals de biologische kwaliteit en de gezondheid van mensen.

Onmogelijke erfenis

De agrarische dominantie van de afgelopen tijd in het bestuur van het waterschap Hollandse Delta zorgt voor een onmogelijk erfenis. Het is niet mogelijk om tijdig de doelstellingen te halen. De wettelijk verplichte maatregelen werden voor het grootste deel niet uitgevoerd. De minister van Infrastructuur en Waterstaat meldt aan de Tweede Kamer, dat het niet halen van de doelen misschien niet zo’n probleem is als de maatregelen maar op tijd uitgevoerd zijn. Ons waterschap is hierin sterk in gebreke gebleven.

Daarbij moet ook nog de kanttekening worden geplaatst dat de maatregelen alleen over de grotere wateren gaan. In 90% van de sloten, kreken en kanalen gebeurt niets en is de situatie nog slechter. Tot overmaat van ramp zitten we ook nog met klimaatverandering. Het water is gemiddeld al 2 graden warmer dan voorheen. Dat maakt het water kwetsbaarder en de kwaliteit zal verder verslechteren. Ondiep water is extra gevoelig voor opwarming. De meeste sloten in het gebied van de Hollandse Delta zijn te ondiep. Noodzakelijke peilverhogingen gaan meestal niet door omdat dat vanuit de landbouw als ongewenst wordt ervaren.

12 Jaar wanbeleid hebben tot gevolg dat we een onvoldoende weerbaar watersysteem hebben. De waterkwaliteit is slecht en zal verder verslechteren. Het zal grote financiële consequenties hebben om dit enigszins op orde te brengen en dan dreigen er ook nog Europese boetes en dwangsommen. Wie gaat dat betalen?

Joost Kievit MSc

VRIEND WORDEN!