Het belang van water in de stad voor natuur
…en van de natuur voor water in de stad
Recent publiceerde mijn gewaardeerde oud-collega waterschapsbestuurder Ron Gast een column over het Weizigtpark in Dordrecht. Daarmee werd, voor het eerst in lange tijd, weer de aandacht gevraagd voor de rol van water in de stad en met name voor de relatie tussen water en natuur ín de stad. Terecht.
Want we weten dat het water in de stad, juist door zijn veelvuldige interactie met het menselijk gewoel in die stad, een essentiële rol vervult, zowel naar de mensen als naar de natuur. Ik noem in deze eerste column slechts enkele (hopelijk aansprekende) voorbeelden, waaruit ook duidelijk blijkt dat we als Water Natuurlijk iets te bieden hebben aan de stad, de natuur in de stad, de ecologie van de stad en niet in het minst de mensen in de stad.
Er is spanning tussen de wooncrisis en de klimaat- en de biodiversiteitscrisis. We willen steden (en dorpen!) niet het groene gebied in laten groeien, dus moeten we ‘verdichten’ en ‘inbreiden’. Maar waar dan? Binnenstedelijk en in dorpskommen is er ruimte te vinden door herstructurering en een handiger inrichten, maar per saldo is de kans groot dat meer woningen minder groen betekent, als je niet oplet ook minder water, met overstromingsrisico’s, bij extreme neerslag eerder dan door hoge rivierwaterstanden. Water Natuurlijk zou dus kunnen inzetten op realisatie van de verplichte 15% extra water bij extra verhard oppervlak door als randvoorwaarde te stellen dat ook het verhard oppervlak in bestaand gebied evenredig afneemt, bijvoorbeeld in tuinen. Never mind dat het waterschap daar de juridische middelen niet voor heeft. Publiciteit over de gevolgen ‘als niet’ doet zijn werk wel.
Hittestress is een typisch stedelijk verschijnsel. Hoe versteender een binnenstad, hoe groter in warme zomernachten het temperatuurverschil is met het omringende platteland, met gezondheids- en leefbaarheidsschade. Open water helpt daarbij, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, niet: opgewarmd water houdt, zeker bij een hittegolf, de warmte nauwelijks minder vast dan gebouwen en straten. Als Water Natuurlijk hittestress wil terugdringen kan het dus pleiten voor meer groen door het weghalen van verharding. Dat kan met meer bomen en struiken op de plek waar auto’s staan, de ruimte moet immers ergens gewonnen worden. Never mind dat het waterschap daar de juridische middelen niet voor heeft. Publiciteit over de gevolgen ‘als niet’ doen hun werk wel.
Droogte is een, zelfs in het werkgebied van Hollandse Delta, hardnekkig maar ook moeilijk uit te leggen fenomeen. Verdroging in de stad leidt tot paalrot met dramatische gevolgen, maar de relatie met klimaat en waterbeheer blijft voor veel mensen te ingewikkeld. Ze gunnen boeren dat ze met hun tractoren zo vroeg mogelijk het land op kunnen, maar zien het verband met de risico’s voor hun eigen huis niet. Het waterschap zou bij peilbesluiten in stedelijk gebied kunnen eisen dat de eigenaar van de grond, vaak de gemeente, er voor zorgt dat hoe dan ook het grondwaterpeil niet verder zakt dan niveau X. Never mind dat het waterschap … wacht even, daar het gaat het waterschap wèl over. Gewoon afdwingen dus.
John Steegh
Lid Water Natuurlijk, voorzitter Bomenridders Dordrecht
@johnsteegh @bomendordrecht www.bomenriddersdordrecht.nl
