Explosieve plantengroei in het water
Met regelmaat wordt geschreven over overmatige plantengroei in sloten, vijvers en kanalen. In de zomer gaat vaak om algen. Veel blauwalg in het water kan tot gezondheidsklachten leiden. Soms zie je sloten die helemaal zijn vol gegroeid met eendenkroos of kroosvaren. Het warme weer wordt vaak als boosdoener aan gewezen maar de echte oorzaak blijft vrijwel altijd onbesproken.
Recent stond er in het AD een artikel over dit onderwerp. Waterplanten veroorzaken hier dan overlast voor de waterrecreatie. Boten lopen vast in de massaal groeiende planten. Weggevangen brasem zou een oorzaak zijn. Als mogelijke oplossing wordt aangedragen om de planten met wortel en tak te verwijderen. Een onmogelijke opgave lijkt ons.
Een te grote concentratie kunstmest op het land dat vervolgens in de sloten en vijvers terecht komt is meestal de oorzaak van de explosieve groei. Al in 1840 heeft de chemicus Justus von Liebig ontdekt dat de groei van planten afhankelijk is van bepaalde voedingsstoffen, zoals stikstof, fosfaat, kali, magnesium etc.
De zo genoemde wet van de minimum factor wordt goed geïllustreerd door het beeld van de ton met de ongelijke duigen. De hoeveelheid water in de ton verbeeldt de groei van een plant. De duigen geven weer wat de concentratie van een bepaalde voedingstof is. De laagste bepaald de hoeveelheid water die in de ton kan ofwel de groei van de plant. Ophogen van deze laagste factor versterkt dus de groei. De letter N bij de laagste duig staat voor stikstof. Ook in de praktijk wordt met het toevoegen van stikstof meestal een sterkere groei gerealiseerd. Deze ontdekking van Von Liebig en de uitvinding van kunstmest hebben tot een enorme productie verhoging in de landbouw geleid, maar er zijn ook negatieve kanten.
We brengen veel te grote hoeveelheden voedingstoffen voor planten, zoals stikstof en fosfaat in het milieu. Dit komt ook in het oppervlaktewater terecht en uiteindelijk in de oceanen. Hierdoor zijn al stukken oceaan ter grootte van het Verenigd Koninkrijk volledig dood. Ook in het werkgebied van het waterschap Hollandse Delta is de waterkwaliteit ten aanzien van de concentratie voedingstoffen slecht. Hier moet het nodige aan gedaan worden, maar het waterschap kan dat niet alleen. De normen voor de toepassing van mest en de uitstoot van stikstof en fosfaat worden vastgesteld het beleid en de wetgeving van het Rijk en Europa.
Water Natuurlijk kan beginnen met het benoemen van de problemen, de inspanningen van het waterschap op dit vlak vergroten en andere overheden vragen hetzelfde te doen.
Joost Kievit
