Bomen op de dijk?
De afgelopen decennia zijn duizenden bomen gekapt langs de randen van de eilanden in het gebied van het waterschap Hollandse Delta. Over het algemeen zijn er geen bomen voor teruggeplant. De veiligheid van de dijken was een belangrijk argument. Binnenkort valt een besluit over de herplant van bomen langs een dijk bij Oude-Tonge. En weer speelt de veiligheid van de dijk een rol. Voor Water Natuurlijk staat die veiligheid voorop, maar nuancering is belangrijk en bomen zijn meestal geen probleem voor de veiligheid.
Dijkveiligheid
Bomen kunnen omwaaien. Als zij omwaaien kunnen ze een grote kluit grond uit de dijk trekken. De dijk raakt dan beschadigd en moet worden hersteld met een erosiebestendige grasmat.
Een zomerstorm vorige jaar bij de Zuiderlandsezeedijk, Oude-Tonge zorgde voor nogal wat beschadigingen. Bomen braken af, tordeerden, werden gespleten of anderszins zwaar beschadigd, maar ze zijn niet omgewaaid (ontworteld). De schade aan de grasmat op de dijk ontstond pas toen, na de kap, het wortelgestel van de gekapte bomen werd weggefreesd.
Er is wel een goede methode om het risico voor de veiligheid te onderzoeken. Voor bestaande boomrijen is dat ook nodig. Voor nieuwe aanplant kun men kiezen voor knotbomen en daarmee risico’s uitsluiten.
Knotbomen
Knotbomen blijven door het gevoerde beheer laag en waaien nooit om. Vaak worden wilgen gebruikt maar ook andere boomsoorten zijn geschikt om te worden geknot. Dit soort bomen kunnen een belangrijk rol spelen bij het herstel van biodiversiteit.
En, er zijn geen problemen voor de veiligheid. In het hoogheemraadschap Rijnland is het al toegestaan om bomen langs waterkeringen te planten. Hierbij is een maximum hoogte van 5 meter toegestaan. Als de boom hoger wordt dan wordt hij door te snoeien of knotten kleiner gemaakt.
Bijkomend voordeel is dat een bijdrage wordt geleverd aan de oplossing van het klimaatprobleem. De bomen nemen CO2 op en het hout dat iedere 3 of 4 jaar wordt geoogst kan nuttig worden gebruikt voor allerlei doeleinden.
Schaduwwerking
Akkerbouwers hebben nogal eens de terechte klacht dat er door schaduwwerking productieverlies optreedt en dat afgewaaide takken overlast geven op de akkers. Bij knotbomen is daar niet of nauwelijks last van. Bij hoog opgroeiende bomen kan dat goed worden geregeld.
Dat kan door bijvoorbeeld een natuurstrook aan te leggen op het gedeelte waar de schaduw valt en hier een redelijke vergoeding voor te geven. Hiermee helpen we insecten en akkervogels zoals de patrijs en heeft de boer geen financiële nadelen.
Meer bomen
Water Natuurlijk zet zich in voor herplant aan de Zuiderlandsezeedijk en pleit zowel bij het waterschap als bij de gemeenten in de Hollandse delta voor de aanplant van meer (knot)bomen. Langs dijken is daar voldoende ruimte voor.
Joost Kievit MSc
Informatie:
- Toetsen op risico: https://www.boomzorg.nl/upload/artikelen/bz511bomenopdijken.pdf
- Beleid Rijnland: https://www.rijnland.net/uw-loket/vergunningen/alle-regels-op-een-rij/beplanting-op-de-waterkering
