Natuurvriendelijke oevers als landschapselementen

Door het Kennisnetwerk Kleine Landschapselementen van het Landschap Erfgoed Utrecht en Natuur- en Milieu Utrecht, worden er excursies georganiseerd voor verbreding en verdieping van de kennis van de toegevoegde waarde van kleine landschapselementen. In Tienhoven vond onlangs de eerste excursie plaats, over natuurvriendelijke oevers in veen, waar ons fractielid Gerda Oskam en voormalig fractielid Harmke van Dam aanwezig waren.

Na een inleiding over wat natuurvriendelijke oevers eigenlijk zijn en hoe ze zouden moeten worden aangelegd, gingen we als bezoekers het prachtige gebied rondom het Museum Vredegoed in. Het museum is een door vrijwilligers liefdevol gerund pareltje dat gaat over de geschiedenis van de polders en de natuur in Tienhoven, Het is het zeker een bezoek waard.

Een natuurvriendelijke oever kan door iedereen met een stukje grond, worden aangelegd. Een flauw talud heeft een bredere oeverzone wat goed is voor planten en dieren die in de oever leven. Een goed begroeide oever geeft daarnaast bescherming tegen afkalving, omdat de wortels van oeverplanten de natte bodem goed vasthouden. Landschapselementen maken het buitengebied toegankelijker voor bodemleven, dieren en planten dragen zo bij aan de biodiversiteit en dus ook de waterkwaliteit. Maar het maakt de leefomgeving ook veel aantrekkelijker. Wie geniet er niet van een schone sloot met allemaal bloeiende plantjes en gezoem op de oever?

Inmiddels steunen de gemeenten De Bilt, Bunnik, Houten, IJsselstein, Leusden, Lopik, Montfoort, Oudewater, De Ronde Venen, Renswoude, Soest, Stichtse Vecht, Utrechtse Heuvelrug, Vijfheerenlanden, Wijk bij Duurstede, Woerden, Woudenberg en Zeist dit initiatief. Daarnaast doen ook de agrarische collectieven Utrecht Oost, Rijn Vecht en Venen, Alblasserwaard/Vijfheerenlanden en Agrarische Natuurvereniging Lopikerwaard, Utrechts Particulier Grondbezit, Landschap Erfgoed Utrecht en de provincie Utrecht mee.

Tijdens de excursie bleek dat op veen het nog best wel lastig is om diervriendelijke oevers aan te leggen. De benodigde zeer flauwe taluds (1:3 tot 1:5) zijn ook aantrekkelijk voor de vermaledijde rivierkreeft en de karper. Daarnaast telt op dit moment een natuurvriendelijke over nog niet mee met de bufferzone die niet bemest mag worden door agrariërs. Voor de agrariërs die aanwezig waren en graag mee willen werken aan schone sloten, biodiverse natuur en een mooie leefomgeving, zou dat nog minder opbrengst betekenen. Gerda Oskam: "als Water Natuurlijk juichen we agrarisch natuurbeheer toe, maar natuurlijk moet dat wel lonend zijn. Daarom zullen we aan HDSR vragen om het mogelijk te maken dat natuurvriendelijke oevers meegeteld kunnen worden met de bufferzone waarop niet gemest mag worden vanwege de waterkwaliteit.