"Het is veel geld, maar is niet duur"

Toch wil Water Natuurlijk belastingbetalers hierbij verwijzen naar de kwijtscheldingsregeling van de Belastingsamenwerking Gemeenten en & Hoogheemraadschap. 

Op 19 november keurde het Algemeen Bestuur de Begroting 2026 van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) goed. Dit is de uitwerking van de Voorjaarsnota 2025 waarin de speerpunten uit het coalitieakkoord zijn opgenomen en nader zijn uitgewerkt.  

Namens Water Natuurlijk voerde fractievoorzitter Martin Jansen het woord: "Vandaag wil ik een aantal onderwerpen noemen waar Water Natuurlijk het komende jaar de focus op wil leggen. Vanuit het perspectief dat in  het laatste jaar van deze bestuursperiode de wateropgaven zeker nog niet opgelost zullen zijn. En ook om gedachten voor het volgend Water Beheer Programma aan te dragen. Immers ook het opstellen daarvan staat in de planning voor 2026.

Klimaatverandering

Om te beginnen Klimaatverandering en het bewust zijn van de gevolgen. Waterschappen zijn zich als geen ander bewust wat een veranderend klimaat betekent voor de wateropgaven in een Delta en de benodigde flexibiliteit in het watersysteem. Met de oefening Wolkbreuk hadden we daar een goed voorbeeld van: Dank aan iedereen die daar aan heeft bijgedragen Samen oefenen met anderen was het hoofddoel. Water Natuurlijk is er van overtuigd dat de enorme media-aandacht ook bijgedragen heeft aan waterbewustzijn. Een belangrijk punt voor draagvlak om aan lange termijn wateropgaven te werken. 

Schoon en gezond water

Schoon en gezond water is de basis van al het leven in onze Delta. Water Natuurlijk wil alles op alles zetten om de doelstellingen van de Kader Richtlijn Water in 2027 te halen. Niet omdat het moet, maar omdat we schoon water en nodig hebben. Ook maakte de presentatie ‘Inzicht financiële ontwikkeling Strategisch Zuiveringsplan’ duidelijk dat we voor enorme investeringen staan. De zuiveringsopgave zal de komende decennia de begroting van het waterschap in belangrijke mate bepalen. Zuivering is daarbij letterlijk end-of-pipe. Water Natuurlijk wil ook naar de voorkant, aanpak van de bronnen. Immers, wat er niet inzit…..

Dat betekent ook de omgeving en producenten aanspreken die vervuilende stoffen produceren, oa medicijnen. De herziene EU-richtlijn stedelijk afvalwater maakt dat ook mogelijk: producentenverantwoordelijkheid en bijdragen in de kosten van zuivering.

Wat kan de Provinciale heffing betekenen?

Wat kun je met Vergunningverlening Toezicht Handhaving? 

Dat ligt natuurlijk niet allemaal op het bordje van de belastingbetaler van HDSR en de waterschappen. Maar als wij met elkaar miljarden moeten investeren om ons water schoon en gezond te krijgen mag je van de veroorzaker verwachten dat die zich en actief inspant om te voorkomen dat het in het water komt en als dat onvermijdelijk is, bijdraagt aan de kosten van zuivering. Alleen afwentelen op burgers via de zuiveringsheffing is te makkelijk door de bocht. Deze boodschap zal door de Unie van Waterschappen met kracht moeten worden ingezet richting het nieuw te vormen kabinet. 

In de Zuiveringsvisie hebben we onszelf voorgenomen om grip te krijgen op de hoeveelheid en de samenstelling van het influent*. Hier hebben we een enkele keer iets over teruggekoppeld gekregen maar we willen graag een motie indienen als aanmoediging om dit onderdeel uit de zuiveringsvisie top of mind te houden. (De motie van Wyke Smit werd aangenomen-red.)

Grondwater

Het water van de toekomst: grondwater. Er is een Grondwatervisie 2050, er komt een grondwaterstrategie, maar het gaat er natuurlijk om wat HDSR gaat doen. Water Natuurlijk pleit ervoor om de provinciale grondwateronttrekkingsheffing (tbv grondwateruitgaven provincie) en de grondwaterbeschermingsheffing (financieren specifieke kosten voor kwalitatief grondwaterbeheer) verder te benutten. Dus een verdere beprijzing van grondwater. Een prikkel voor de gebruiker die betaalt én je genereert geld voor maatregelen (denk aan grondwaterpeil omhoog brengen, kosten Vergunning Toezicht en Handhaving, kosten infiltratie). Om de ambities uit de grondwatervisie waar te maken, te weten: voldoende schoon grondwater ook op lange termijn.

Tegengaan bodemdaling veenweide

Hoe komen we daarbij van pilots, projecten naar een lange termijn beweging in het gebied en een nieuw lange termijn perspectief?

We gaan in 1e kwartaal 2026 de evaluatie bespreken in combinatie met een brief van Utrechtse Provinciale Staten en de antwoorden op onze schriftelijke vragen over de kosten van de maatregelen om bodemdaling tegen te gaan tot dusver. De maatregelen blijken nog niet voldoende effectief. Een taskforce waar ook HDSR in zit krijgt de opdracht een aanpak voor de komende periode en lange termijn te ontwikkelen. Water Natuurlijk ziet verbreding en verdieping van het maatregelenpakket als noodzakelijk. Water Natuurlijk wenst ook dat het Algemeen Bestuur hier actief bij betrokken wordt.

Bij transformatie van gebieden hoort een breed instrumentarium: participatie, samen met, kennisontwikkeling, ontwerpend onderzoeken, herinrichting, enz.. En dus ook inzet van ruimtelijke ordening, en ook normering in verordeningen. En, strategisch grondbeleid. Opwekken van grondmobiliteit is cruciaal om de transitie van dit gebied te ondersteunen.

Ook hier is HDSR niet alleen aan zet. Vandaar ook een brede taskforce met de Provincie. En dit vergt vooral ook inzet van het Rijk. Een kans en een must voor het komende kabinet.

Tot slot: Water Natuurlijk wil niet afwentelen naar volgende generaties. We willen wateropgaven nu met ambitie oppakken. Het gevolg is wel grote investeringen en een groeiende begroting. Geld voor de ambities hebben en houden betekent tegelijkertijd streng zijn op de uitgaven.

Hoe houden we onszelf scherp? Kunnen we daar bij stilstaan in het voorjaar bij de aangekondigde Meerjaren financiële doorkijksessie? Bijvoorbeeld met een scenario met minder of zelfs geen groei van de uitgaven als gespreksonderwerp, om zicht te krijgen op wat je dan allemaal niet kunt, wat wel moet? (Dat werd toegezegd-red.)

*Het afvalwater dat een zuiveringsinstallatie (RWZI) binnenkomt, inclusief huishoudelijk en industrieel afval, wordt influent genoemd. Zodra het gezuiverd is, heet het effluent.