Hoe beperken we de veenoxidatie. Eén van onze bijdragen aan het klimaatakkoord van Parijs.

Binnen Schieland en de Krimpenerwaard is een groot deel van het gebied veenweiden. Een schitterend cultuurlandschap wat jammer genoeg veel broeikasgassen uitstoot. Ook deze uitstoot willen we als Water Natuurlijk tot een minimum beperken. De uitdaging zit hem in het doorvoeren van de transitie van het landelijk gebied rekening houdend met de vitaliteit van het gebied en de melkveebedrijven die daar gevestigd zijn.
In het klimaatakkoord zijn bindende afspraken gemaakt: in 2030 moeten de CO2-emissies uit veen(weide) zijn gehalveerd. De ambitie voor 2050 is zelfs een afname van 95%. Om de veenoxidatie te beperken, moet het veen weer nat(ter) worden. In de kamerbrief “Water en bodem sturend” wordt geadviseerd om afhankelijk van het gebied en de bodemsamenstelling het grondwaterpeil te verhogen naar tussen de 20 á 40cm onder het maaiveld.
Op het moment zijn er 3 maatregelen die veel genoemd worden:

1. Het verhogen van het slootpeil.
2. Het verhogen van het grondwaterpeil middels infiltratiesystemen.
3. Het aanbrengen van klei in veen.

De meest voor de hand liggende optie is het verhogen van het slootpeil. Alleen is de relatie tussen het oppervlakte-waterpeil en het grondwaterpeil beperkt. Hoe verder van de sloot verwijderd, hoe beperkter de invloed. In de zomer zal het grondwater in het midden van het perceel ver uitzakken en in de winter zal er zelfs water op het maaiveld blijven staan. De gevolgen van deze maatregel en in hoeverre dit de bedrijfsvoering van melkveehouders beïnvloedt, wordt onderzocht in de Krimpenerwaard[1]. Ook de effecten binnen natuurpercelen wordt onderzocht[2].

[1] https://www.weidehofkrimpenerwaard.nl/glb-pilot?view=article&id=82:persbericht-glb-pilot&catid=13:projecten-overzicht-glb

[2] https://www.at-kb.nl/nieuws/wat-doet-verhogen-van-het-waterpeil-met-oevers-vegetatie-en-grondwaterstand-in-een-veenweidegebied

Deze maatregel wordt WIS genoemd (Water infiltratiesystemen) en wordt door veel agrariërs gezien als een ideale oplossing om hun bedrijfsvoering te verbeteren en de veenoxidatie te beperken. In de percelen worden drainagebuizen gelegd waar water kan draineren als het te nat is. Maar waar met name in droge periode onderdruk water ingebracht kan worden waardoor de percelen nat blijven. Naar deze maatregel is al heel veel onderzoek gedaan en resulteert ook in het beoogde effect. Er zijn echter nadelen aan deze maatregel verbonden. Doordat de percelen gedraineerd worden komt neerslag sneller in de sloten terecht, waardoor er eerder wateroverlast ontstaat binnen gebieden waar veel WIS is aangelegd. Ook vragen WIS systemen in droge periode meer water. De aanvoer van zoet water is echter een probleem. En dit probleem wordt de komende jaren alleen maar groter door de klimaatveranderingen. De zouttong trekt verder vanuit zee richting De Hollandse IJssel en de Lek. Perioden van droogte nemen toe. En we gebruiken steeds meer water (zowel grond-, oppervlakte- als kraanwater). Zeker vanuit het waterschap zijn we dus terughoudend met deze maatregel.

Daarom zijn waterbeheerders en partners op zoek naar andere maatregel. En Klei in Veen is zo’n maatregel.
Het aanbrengen van een dun laagje klei op het veen wat langzaam inspoelt en een reactie aangaat met het veen, waardoor het ook echt in het veen dringt (vandaar de naam Klei in Veen). In eerdere nieuwsberichten is deze maatregel ook al langsgekomen. Hoe effectief de maatregel is, hangt af van de mate waarin de bodemdaling wordt beperkt. Dit is een zeer traag proces wat meerdere jaren van onderzoek vergt. De resultaten tot nu toe zijn hoopvol en een besparing van 5 ton CO2 per hectare per jaar zou behaald kunnen worden. Dit is een reductie van 50%.

De logistiek van deze maatregel is een uitdaging, zeker als je dit grootschalig uit gaat rollen. De wegen in de Krimpenerwaard zijn kwetsbaar en ook omwonende zouden hinder ondervinden van de vele vrachtwagens die de klei zouden aanvoeren. Daarom gaan we samen met de provincie en diverse agrariërs een pilot in de Krimpenerwaard uitvoeren. Hierbij gaan we 100 ha veenweide voorzien van klei dat varend en middels verpompen aangevoerd gaat worden. Wij gaan de pilot uitvoeren en de provincie zal de kosten van bijna 1 miljoen euro vergoeden middels een subsidie.

Een mooi voorbeeld van samenwerken aan het klimaatakkoord en innovatief werken van het waterschap.

Vragen of opmerkingen? Neem contact op met Frank Huijgens (F.Huijgens@hhsk.nl).