Water Natuurlijk pleit voor natuurvriendelijk bermbeheer in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden

Water Natuurlijk heeft in het bestuur van Waterschap Rivierenland steeds gepleit voor meer ecologisch bermbeheer in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Nu gesproken wordt over overdracht van de wegentaak aan de inliggende gemeenten, bepleiten wij met klem het volgende:

• Zowel het waterschap als de gemeenten moeten mee gaan doen aan het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, een landelijk initiatief van natuurbeschermingsorganisaties en allerlei sectoren van het bedrijfsleven, waaronder De Vlinderstichting, Natuurmonumenten, Rabobank, Duurzame Zuivelketen, BoerenNatuur en LTO Nederland. Dit plan moet leiden tot grootschalig herstel van de biodiversiteit en duurzaam beheer van stad, platteland en de natte en droge infrastructuur. Een belangrijke aanleiding voor het plan was de constatering, enkele jaren geleden, van de enorme achteruitgang van de insectenrijkdom sinds 1990.
• Als de wegentaak in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden wordt overgedragen aan de gemeenten, moet ook de daarvoor benodigde kennis worden overgedragen. Het is noodzakelijk dat de gemeenten ecologen in dienst nemen die weten hoe het moet en die ingeschakelde aannemers goed kunnen aansturen en controleren.
• Het areaal natuurvriendelijk beheerde bermen mag niet worden verkleind, integendeel: het kan nog worden uitgebreid. In het huidige werkgebied van het waterschap zijn nog enkele weinig verstoorde, voldoende brede wegbermen te vinden die nog niet ecologisch beheerd worden maar die daarvoor wel geschikt zijn. Als de gemeenten het overnemen, kunnen zij het areaal verder uitbreiden door ook geschikte bermen binnen de bebouwde kommen natuurvriendelijk te gaan beheren.

De natte oevers van het Merwedekanaal zijn al zeer bloemrijk.

Achtergrond
Waterschap Rivierenland beheert in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden ook de polderwegen buiten de bebouwde kom. Deze wegentaak is bij de waterschapsfusie in 2005 overgenomen van het voormalige Hoogheemraadschap van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. Elders in Rivierenland worden vergelijkbare polderwegen door de inliggende Gelderse en Noord-Brabantse gemeenten beheerd.

Kaart: Natuurparels (vlinders) en ecologisch beheerde bermen (parelsnoeren) in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Bron: Prachtlint (https://www.prachtlint.nl/parels/).

Het waterschap wil nu ook in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden de wegentaak overdragen aan de gemeenten en voert hierover verkennende gesprek met Alblasserdam, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Molenlanden, Papendrecht, Sliedrecht en Vijfheerenlanden. In die gesprekken zal ongetwijfeld gesproken worden over financiële aspecten: de bekostiging en de verdeling van kosten over de gemeenten.

Een belangrijk aspect dat ook besproken moet worden, is de manier waarop de wegen beheerd worden. Het voormalige Hoogheemraadschap is er al rond 2000 toe overgegaan een klein deel van de wegbermen ecologisch te beheren. Het doel daarvan was: iets doen voor de natuur, in het kader van de ‘brede kijk’ van het waterschap. De ‘brede kijk’ houdt in: het ondersteunen van het werk van andere overheden en maatschappelijke organisaties. Ecologisch beheer komt erop neer dat de bermen veel bloemrijker worden gemaakt en dat bij het maaien goed rekening wordt gehouden met de fauna, zoals bijen, vlinders en andere insecten.

De bermen van het Merwedekanaal worden ecologisch beheerd door de Provincie Zuid-Holland en Waterschap Rivierenland. Op de foto wordt maaisel afgevoerd. Dat maakt de bodem schraler, waardoor snelle groeiers, zoals brandnetels, fluitenkruid en gewone berenklauw, worden afgeremd. Er komt meer ruimte voor traag groeiende planten, de bloemrijkdom neemt geleidelijk toe. Foto: Dick Kerkhof.

Waterschap Rivierenland heeft de afgelopen jaren bij het bermbeheer belangrijke stappen gezet. Zo is het aantal ecologisch beheerde bermen fors uitgebreid. Het waterschap heeft ook het beheerconvenant Prachtlint medeondertekend (evenals o.a. de provincie Zuid-Holland en enkele gemeenten). Het Prachtlint beoogt de ontwikkeling van een netwerk van bloem- en insectenrijke bermen en soortenrijke watergangen, waarmee ‘Natuurparels’ (zowel grote officiële natuurgebieden als kleine particuliere eldorado’s) onderling verbonden worden.