In het werkgebied van waterschap Rivierenland, en met name in de Alblasserwaard, speelt funderingsschade door paalrot als gevolg van verdroging een steeds grotere rol. In de kleigebieden langs de grote rivieren – binnen de waterschappen Rivierenland, Rijn en IJssel, en Vallei en Veluwe – worden bewoners geconfronteerd met ernstige schade door het krimp- en zwelgedrag van kleigronden, versterkt door wisselende grondwaterstanden.
Verantwoordelijkheid teveel bij individuele woningeigenaren gelegd
In de huidige aanpak legt het Rijk de primaire verantwoordelijkheid voor herstel en financiering bij individuele woningeigenaren, ook wanneer de oorzaak van schade voortkomt uit factoren waar zij geen enkele invloed op hebben – zoals de steeds diepere ontwatering van veenweidegebieden ten behoeve van de landbouw of de structurele verdroging van het rivierengebied door veranderend waterbeheer en klimaatverandering.
Het funderingsprobleem laat zich echter niet reduceren tot een kwestie van particulier onderhoud. Het is verweven met decennialange keuzes in water- en bodembeleid, vaak gestuurd door nationale belangen zoals landbouwproductie en stedelijke uitbreiding. De gevolgen daarvan landen nu disproportioneel bij individuele huishoudens, die voor enorme kosten en onzekerheid komen te staan.
Hoewel het Rijk inzet op betere data, innovatie en ondersteuning, blijft de kern onveranderd: de woningeigenaar wordt geacht te handelen en betalen, ook wanneer zijn fundering letterlijk en figuurlijk ondermijnd wordt door publieke ingrepen. Dat is een onevenwichtige verdeling van verantwoordelijkheden.
Herijking nodig
Daarom is het tijd voor herijking. Het Rijk en decentrale overheden moeten een grotere, actieve verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van het eigen beleid op funderingen en bodems. Niet alleen door regie te voeren op kennis en standaardisatie, maar ook door financieel en beleidsmatig mede-eigenaar te worden van de funderingsopgave.
Water en bodem zijn sturende principes in de ruimtelijke ordening. Dat betekent ook: verantwoordelijkheid nemen wanneer dat beleid letterlijk de grond onder mensen hun voeten aantast. Alleen zo ontstaat er een eerlijke, duurzame en toekomstbestendige funderingsaanpak.
Op 8 juli verdween het laatste bouwbord en werd het project ‘Breedeweg (bij Groesbeek) maakt ruimte voor water’ feestelijk afgerond. Wat begon als een technische oplossing voor wateroverlast, groeide uit tot een breed gedragen herstel van de natuurlijke balans.
Het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft onlangs een krachtig signaal afgegeven: het gebruik van bestrijdingsmiddelen bij de lelieteelt in de Drentse dorpen Wapse, Vledder en Dwingeloo wordt tijdelijk verboden. Deze uitspraak volgde op een hoger beroep van een aantal inwoners die zich ernstige zorgen maakten over de impact van bestrijdingsmiddelen op hun leefomgeving en gezondheid.
De druk op het landelijk gebied neemt snel toe. Klimaatverandering, de stikstofcrisis, achteruitgang van biodiversiteit en veranderend grondgebruik botsen in dezelfde ruimte. In de gebieden van Waterschap Vallei en Veluwe, Rijn en IJssel en Rivierenland wordt dit steeds zichtbaarder. Kwetsbare natuur ligt vaak direct naast intensief agrarisch gebruik. Hierdoor neemt de uitspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen toe, verdroogt de natuur en wordt het halen van waterdoelen steeds lastiger. Het watersysteem staat onder druk, net als de leefomgeving.
Kiezers bedankt voor jullie stemmen tijdens de waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023. Nu is het tijd om de volgende stap te nemen.
Geef de natuur een stem. Word lid!Deze website maakt gebruik van cookies voor een optimale gebruikersbeleving. Lees onze cookieverklaring
