Coupures/Weingatten Slapersdijk/Alddyk nabij Anjum moeten Wetterskip zorg zijn

Water Natuurlijk Fryslân vindt dat het Wetterskip zijn verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud van het cultuurhistorisch erfgoed, zoals dijkhuizen, poldergemalen, coupures, sluizen, watermolens, monumenten en historische ontginningspatronen moet nemen. (Verkiezingsprogramma WN maart 2019 p. 27)

Wij zijn duidelijk in hoe we de rol van het Wetterskip zien ten aanzien van cultuurhistorisch erfgoed. Daarom hebben we samen met de PvdA en de FNP opnieuw schriftelijke vragen gesteld over de coupures/weingatten* in de Slapersdijk bij Anjum. Nabij Anjum (NEF) bevindt zich de Slapersdijk, deels eigendom van Wetterskip Fryslân, maar inmiddels geen onderdeel meer van de zeekering. Een deel van de dijk is verpacht aan een schapenhouder, een ander deel is verkocht en een deel is eigendom van Wetterskip Fryslân. De Slapersdijk wordt genoemd in de Cultuurhistorische Atlas van Fryslân (www.fryslan.nl) als belangrijk voor de wordingsgeschiedenis van Fryslân. Sinds 1592 omdijkt hij de Anjumer en Lioessenser Polder.

Maar de wordingsgeschiedenis gaat nog verder terug; al in de tiende eeuw werd er land gewonnen op zee. Vandaag de dag vormt de Alddyk een kenmerkend cultuurhistorisch element in het landschap. Net als de Slachtedyk, die nu wordt beheerd door It Fryske Gea. De Slapersdijk/Alddyk met haar zo kenmerkende coupures is een mooi en gaaf voorbeeld van een dijk, waarbij de coupures goed laten zien hoe men zich vroeger verdedigde tegen hoog water en bij laag water de landaanwinning gebruikte om een boterham te verdienen. Een vrij uniek en mooi voorbeeld van waterschapserfgoed, waar we zuinig op moeten zijn.

We moeten helaas constateren dat er bij de Slapersdijk/Alddyk nogal wat aan schort. De coupures hebben veel schade. Ze worden aan gort gereden door landbouwverkeer. Vooral aan de laatste coupure richting Lioessens, die toegang geeft tot de plek waar bieten worden opgeslagen, staat er treurig bij.

In november 2018 hebben wij via schriftelijke vragen ook al aandacht voor deze situatie gevraagd. Omdat er geen voortgang in lijkt te zijn stellen wij samen met de PvdA en de FNP de volgende vragen aan het Dagelijks Bestuur:

1. Vindt u dat de Slapersdijk met haar coupures van cultuurhistorisch belang? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom en heeft u, zoals de Unie van Waterschappen adviseert, een inventarisatie gemaakt van de waarde van de Slapersdijk/Alddyk;

2. Wat is/zijn de uitkomst(en) van de gesprekken over de Slapersdijk/Alddyk over de schade aan de coupures die u met het Gemeentebestuur van Noardeast Fryslân heeft gevoerd;

3. Heeft u er op aangedrongen dat de Gemeente Noardeast Fryslân niet alleen de cultuurhistorische waarde van de Slapersdijk/Alddyk in haar bestemmingsplan noemt, maar er ook een juridische status (bijvoorbeeld Gemeentelijk Monument) aan toekent;

4. Welke stappen gaat u verder ondernemen? Heeft u bijvoorbeeld overwogen de Slapersdijk, of de coupures onder te brengen bij de Stichting Waterschapserfgoed?

5. Wat is nodig om als Wetterskip Fryslân de cultuurhistorische waarde van de Slapersdijk met haar coupures te erkennen en (al dan niet samen met anderen) beleid te ontwikkelen om deze te verbeteren en in stand te houden?

6. Is de bestuurlijke afspraak binnen Wetterskip Fryslân over het beheer van de Slapersdijk/Alddyk in strijd met de eigen distelverordening en zo ja, wat gaat u daaraan doen? Is dat niet zo, waarom? En hoe communiceert het DB dat met de omwonenden?

Wij wachten nog op antwoorden.

Jelle Arjaans, Water Natuurlijk/Geborde Natuur
Henni van Asten, PvdA
Bram Bonnema, FNP

*Een coupure, bij dijken ook dijkgat, is in de waterbouwkunde een onderbreking in een waterkering.

Als op de plek waar een weg een waterkering kruist een verlaging van de waterkering wordt aangebracht, spreekt men van een coupure. In geval van een calamiteit moet deze plek op de kerende hoogte worden gebracht. Aan de zijkanten van de coupure zijn hiervoor muren aangebracht, met daarbij de mogelijkheid om ruimte tussen de muren te sluiten met behulp van een of twee rijen schotbalken of met behulp van een zware deur. Als extra veiligheid worden tussen de balken of tegen de gesloten deuren zandzakken geplaatst. Tussen de balken werd van oudsher ook wel paardenmest gestort.