Wie profiteert het meest van ons watersysteem?

Deze differentiatie in de belastinginning door waterschappen is pas mogelijk in het nieuwe belastingstelsel van waterschappen waarvan het wetsvoorstel vorig jaar september door de minister naar de Tweede Kamer is gestuurd en hopelijk in de 3^e week van april door de Tweede Kamer wordt behandeld. Als alles goed gaat zou de nieuwe wet per 1 januari 2026 van kracht kunnen worden.
UPDATE: het wetsvoorstel is vandaag, 23 april aangenomen.

Om als Algemeen Bestuur de discussie te starten over de uitwerking van het profijtbeginsel en ‘vervuiler betaalt’ beginsel, diende onze Wyke Smit samen met andere partijen deze motie in om te onderzoeken wie hoeveel profijt heeft. Op 3 april besprak het Algemeen Bestuur met welke uitgangspunten we onderzoek wilden laten doen naar de gevolgen van een aantal wijzigingen voor de 4 verschillende belastingcategorieën van ons waterschap (ingezeten, gebouwd, ongebouwd en natuur). Het werd een zeer levendige discussie de uitstekend was voorbereid door de ambtelijke organisatie.

De differentiatie die kan worden aangebracht ten behoeve van het profijt- en ‘de vervuiler betaalt’ beginselen, wordt mede bepaald door het aantal inwoners, het aantal inwoners per ongebouwd (zeg maar agrarisch gebied), natuur en specifieke gebiedskenmerken. Mens- en milieubelastende stoffen kunnen worden beperkt en andersom – er kan een korting worden bepaald als er waardevolle stoffen in het afvalwater komen.

Maar wie heeft nu waarvan het meeste profijt? Van waterveiligheid en waterkwaliteit iedereen natuurlijk, maar welke categorie het meest om daarvoor te differentiëren in de belastingtarieven? Voor welk gemaal in welk gebied dat bijdraagt aan droge voeten en voldoende schoon water, zou je de kosten per belastingcategorie moeten kunnen differentiëren bijvoorbeeld? Zelfs gemalen die bijvoorbeeld zorgdragen voor de bescherming van de fruitteelt bij vorst in het voorjaar (Caspergouw bij ’t Goy), zorgen tevens voor voldoende watertoevoer bij droogte in de zomer naar de stad Utrecht via (het doorspoelen van) de Kromme Rijn. Bovendien: is profijt hetzelfde als voorkomen van schade? En maakt het dan uit hoeveel schade (bijvoorbeeld financieel) voorkomen wordt?

Na de zeer geanimeerde discussie gaat de ambtelijke organisatie verder met het onderzoek naar de uitwerking. Uiteindelijk zou uiterlijk in oktober 2025 de nieuwe kostentoedelingsverordening moeten worden vastgesteld door het Algemeen Bestuur om in januari 2026 te kunnen starten. Het gaat om een grote verandering, het waterschap krijgt veel meer vrijheid om de tarieven zelf vorm te geven, Echt een politiek waterschapsonderwerp dus, waarbij Water Natuurlijk er alles aan zal doen om de rekening zoveel mogelijk bij de gebruiker en de vervuiler te leggen!