Harmke van Dam blikt terug, maar ook vooruit

Laat ik beginnen met de constatering dat het heel stimulerend en verrijkend is om steeds vanuit andere rollen en perspectieven bezig te zijn met mijn grote maatschappelijke motivatie om onze leefomgeving groener, gezonder en aantrekkelijker te maken. Voor nu en later, hier en overal. Met een duurzaam toekomstbestendig watersysteem als centrale motor. Want water is de belangrijkste randvoorwaarde voor alles en iedereen en een aantrekkelijke groene en natuurrijke omgeving is daarbij het gezamenlijke visitekaartje. Daarbij past een waterschap dat zich ontwikkelt als open, laagdrempelige netwerkorganisatie, waar iedereen graag mee samenwerkt. Een betrouwbare overheid die meerwaarde creëert, goed gedrag beloont en vervuiling belast.

Ook de afgelopen 8 jaar in het waterschapsbestuur heb ik me hier volop voor ingezet. Ik ben blij te constateren dat we op flink wat thema’s een stempel hebben kunnen drukken op de ambities, maatregelen en aandacht die het waterschap tentoon spreidt. En dat ik daar zowel in de fractie als in het AB persoonlijk aan heb bijgedragen.

Trots

Ik wil graag enkele voorbeelden noemen waar ik best trots op ben, me realiserend dat ik dit zeker niet alleen voor elkaar gekregen heb. Het helpt dat Water Natuurlijk zo’n sterke, brede, deskundige en constructieve fractie heeft. Daardoor krijgen we in het bestuur vaak de handen op elkaar, meer dan andere fracties. Zo heb ik me sterk gemaakt voor:

• Vegetarisch is de nieuwe standaard, waar fractiegenoot Jaap en ik eind 2018 het initiatief voor namen. Vanwege de verkiezingen hebben we het even laten rusten, daarna is het een beetje gekaapt door de PvdD, in 1^e instantie zonder succes. Medio 2021 ontstond een nieuw momentum en is de motie ‘Carnivoor geef het door’ aangenomen. Sindsdien is bij HDSR-etentjes, borrels en activiteiten vegetarisch de norm en wordt vlees en vis alleen op verzoek opgediend. Overigens bleek onlangs bij de Open Dag van HDSR dat we in de organisatie nog wat zendingswerk moeten verrichten. Want daar kreeg iedereen een vleeslunch die niks had gemeld.

• Ook ecologisch beheer wordt nu de norm. In beleidsstukken en bij peilbesluiten heeft biodiversiteit veel meer aandacht en in de Keur wordt waterkwaliteit en ecologie een belangrijk criterium. Als het goed is wordt natuurvriendelijk oeverbeheer de nieuwe dagelijkse praktijk, al is dat als AB-lid minder goed te beoordelen.

• Een nog lopende zaak is het vlot trekken van de jarenlange impasse over het toenemende gemotoriseerde vaarverkeer op de Kromme Rijn. Water Natuurlijk probeert al 8 jaar een verbod op fossiele brandstofmotoren voor elkaar te krijgen. Het goede nieuws is dat onze schriftelijke vragen en discussies in het AB hebben geleid tot een gecoördineerde oproep van meerdere fracties aan de zusterfracties in Utrecht, Bunnik en de provincie om via schriftelijke vragen te komen tot een verbod. Met als resultaat dat Utrecht, Bunnik en HDSR in een gezamenlijke intentieverklaring hebben uitgesproken dat het varen met brandstofmotoren wordt uitgefaseerd. Helaas is gekozen voor een vrij lange overgangstermijn (tot 2025) en ondertussen heeft HDSR de vergunningsplicht al opgeheven, wat in de beeldvorming een verkeerd signaal afgeeft. Nu is er extra verwarring omdat de juridische mogelijkheden van het waterschap anders liggen dan eerst gedacht. Conclusie: het duurt allemaal veel langer dan wellicht nodig was geweest. Toch zijn we optimistisch: we hebben gezorgd dat er eindelijk stappen worden gezet en ik heb goede hoop dat de overlast op de Kromme Rijn daadwerkelijk tot een eind komt, in lijn met de natuurbestemming. Wèl in de gaten blijven houden!

• Iets minder zichtbaar, maar in lijn met onze uitgangspunten, was het toevoegen van het voorzorgprincipe (Laag 0) aan de meerlaagse waterveiligheid. Dat wil zeggen : voorop staat preventie door mitigatie (beperken en tegengaan klimaatverandering door verminderen emissie broeikasgassen) en door bovenstrooms en in de haarvaten beter vasthouden en bergen van water. Daardoor vermindert benedenstrooms het risico op overstromingen en dus ook de noodzaak om onze dijken te versterken.

• Persoonlijk ben ik erg trots op de breed gesteunde en door het Dagelijks Bestuur omarmde motie om eindelijk het oude achterhaalde motto “Veilige dijken – droge voeten – schoon water” te moderniseren. Met name dat ‘droge voeten’ is veel te beperkt en past niet meer bij een klimaatbestendig toekomstgericht waterschap. Inmiddels zijn de Waterraad en de medewerkers gevraagd om met suggesties te komen, waarin ‘water op maat’ en onze bredere taken en rollen beter tot uiting komen. Waarschijnlijk komt er een korte kernboodschap wat we als waterschap willen uitstralen en een wat langere omschrijving van de waterschapstaken. Uiteindelijk zal het nieuwe bestuur een besluit nemen, inclusief over de planning wanneer de huisstijl en communicatiemiddelen worden aangepast. Ik ben heel benieuwd naar het resultaat!

• Meer in algemene zin ben ik ook tevreden over de bijdrage die ik heb kunnen leveren aan het hoog houden van de ambities rond de Kaderrichtlijn Water, de essentiële aandacht voor alle ‘overige’ – kleinere – wateren, het Programma Gezond Water, het Waterbeheerprogramma, de strategie voor het Toekomstbestendig Watersysteem en de Klimaatbestendige Wateraanvoer.

• Tenslotte zie ik dat mijn inbreng een toegevoegde waarde had voor het communicatiebeleid van het waterschap. Ik bemerk waardering voor mijn rol als waterambassadeur en als kritisch meedenker. Ik constateer dat De Stichtse Rijnlanden zich steeds opener opstelt, waterbewustzijn bevordert en samenwerking stimuleert. De stimuleringsregeling Blauwe Burgerinitiatieven, het burgermeetnet en de viering van 900 jaar Waterbeheer zijn mooie voorbeelden. Nu gaat het erom dit verder uit te bouwen.

En nu verder

Mijn oproep aan zowel het waterschap als Water Natuurlijk: de verkiezingen zijn voorbij, maar benut het momentum en houd de publieke aandacht voor water vast! Zorg dat al die stemmers en ook al die niet-stemmers beseffen dat onze toekomst en onze leefomgeving afhangt van een schoon, gezond, duurzaam en toekomstbestendig watersysteem. En laten we er met elkaar voor zorgen dat Water Natuurlijk als speciale en grootste waterschapspartij het in ons gestelde vertrouwen overtuigend waar maakt.

Ik persoonlijk zal mij daarvoor als waterambassadeur vol enthousiasme blijven inzetten!

Harmke van Dam