Meet mee voor gezonder water in Utrecht

Woordvoerder Wyke Smit vroeg namens Water Natuurlijk met name aandacht voor meetbaarheid, participatie en rioolwateroverstorten.

In opmaat naar het debat hebben we schriftelijke vragen gesteld. Ook hebben we contact gezocht met de fracties van Volt, D66 en GroenLinks van de gemeente Utrecht.

Het programma ziet er heel positief en ambitieus uit. Water Natuurlijk vindt het erg mooi om zo gezamenlijk en gelijkwaardig op te trekken met de gemeenten in plaats van zelf projecten te subsidiëren. Dit is een belangrijke verbetering in de samenwerking en gezamenlijke verantwoordelijkheid en het benutten van elkaars kennis en capaciteit. Dit is ook wel nodig. Bijna de helft van de watergangen voldeed bij de laatste meting in 2021 nog niet aan de ecologische doelen die in 2027 gerealiseerd dienen te worden. Sinds 2018 is het door verschillende maatregelen vooruitgegaan maar er is meer nodig.

Begin dit jaar heeft de gemeente Utrecht een peiling gehouden onder het bewonerspanel van de gemeente. Daaruit bleek dat meer dan de helft van de panelleden zich zorgen maken over de achteruitgang van de kwaliteit van het water in sloten, vijvers en grachten en kanalen door droogte en hitte. Gemiddeld krijgt de waterkwaliteit in de buurt het rapportcijfer 6,5 van de respondenten. Ook mooi juist daarom dat participatie een belangrijke rol krijgt in het voorstel. Water Natuurlijk heeft aanvullend hierop nog aandacht gevraagd om een bredere inzet om waterbewustzijn te vergroten, niet alleen bewoners met aangrenzende tuin, een rol voor bewoners bij het terugdringen van exoten zoals voorlichting over dat aquariumplanten/dieren ongeschikt zijn voor buiten loslaten en het stimuleren van andere vormen van betrokkenheid bewoners bijvoorbeeld voor monitoring zoals in het citizen science project. Dat draagt bij aan bredere bewustwording en betrokkenheid bewoners. Zij zijn meer de continue ogen en oren in het veld. Zij kennen vaak ook de lokale situatie beter. Water Natuurlijk heeft gevraagd ook te kijken of er meer samenwerking mogelijk is met bijvoorbeeld Natuur- en Milieu Utrecht of groene bewonersorganisaties.

Daarnaast miste Water Natuurlijk in het programma het afbouwen van vervuiling door riooloverstorten. Dit hoeft van ons niet in dit programma maar wel essentieel om ook aan te werken. Water Natuurlijk heeft hiervoor samen met de Partij voor de Dieren een motie ingediend om ook hier stappen te zetten. Deze motie is aangenomen.

Ook vroeg Water Natuurlijk of het programma voldoende specifiek en meetbaar is. De einddoelen zijn dat wel:

1. In 2030 scoren 95% van de ecoscan meetpunten minimaal ‘zichtbaar’ voor de deelgebieden waar dit doel geldt[1]
2. In 2030 scoren 95% van de ecoscan meetpunten minimaal ‘levendig’ voor de deelgebieden waar dit doel geldt, een waterkwaliteitsniveau van minimaal “zichtbaar” is

Deze ecoscan wordt echter maar eens in de drie jaar gedaan. Er is weliswaar nu gestart met de ecoscan 2024, maar tussentijdse monitoring vinden wij ook van belang. Wij zijn daarom blij met de toegezegde tussenevaluatie

[1] Het streefbeeld ‘zichtbaar’ wordt, als voorbeeld van meetbaarheid, op het meetpunt bereikt als: het bedekkingspercentage van algen en/ of kroos tussen 11-40% ligt, het doorzicht van het water tussen de 20 en 40 cm is, de plantendiversiteit tussen 14 en 20 punten scoort, er niet te veel zwerfvuil in het water ligt (<10 stuks per 100 meter), bedekking van waterplanten (drijvend of onderwater) voldoende is en bedekking van oeverplanten voldoende is (één oever met kademuur is oke). Voor “levendig” gelden soortgelijke meetbare indicatoren.