The making off…..NOS opnames over de droogte in waterschap Vechtstromen

Voor het derde opeenvolgende jaar hebben we te maken met droogte. Ondanks een relatief natte winter viel het half maart droog. Maar liefst zes weken zonder regen en dan ook nog zo vroeg in het groeiseizoen, dat hakt er in. Ons waterschap is alert: waar mogelijk worden oppervlaktewaterpeilen hoog ingesteld om het water goed vast te houden, aanpassing van maaibeheer wordt verkend.

En weer veel aandacht in zowel dagbladen als regionale bladen. De Unie van Waterschappen doet samen met de waterbedrijven een oproep voor herstel van de balans in het watersysteem. Gelukkig is er ook oog voor mooie voorbeelden in ons werkgebied. Zo kwam Nieuwe Oogst met een mooi stuk over het Nieuw Drostendiep waar we in de driehoek natuur, landbouw en water gestaag werken aan een klimaatrobuust beekdal (lees hier het artikel). En ook de NOS zocht contact met zowel provincie Overijssel als waterschap Vechtstromen. Een interview met gedeputeerde Boerman van de provincie Overijssel over de structurele droogte werd gevolgd door een interview met mij als portefeuillehouder watersysteem.

Ik zal jullie meenemen in het verhaal dat we hadden voorbereid samen met mijn woordvoerder Hilferink en adviseurs Worm en de Lenne. Wat de NOS uiteindelijk heeft uitgezonden hebben jullie kunnen zien in het 8 uur journaal van 25 april jl

Balanceren tussen water vasthouden en water afvoeren

25 april 2020, opname locatie vlakbij de knijpstuw (Hengevelde). In de Bolscherbeek staan de stuwen met hun klep in de hoge stand. Daarmee zorgen we ervoor dat het water niet zomaar het gebied uit loopt. Want het is hier nu droog. Goed te zien aan de stofwolken die ploegende boeren produceren en ook aan het doffe, niet frisogende lage gras. Mocht het hard gaan regenen, dan laten we de klep wat zakken anders zouden we juist weer wateroverlast krijgen. Zo balanceren we als waterschap telkens tussen water vasthouden en water afvoeren.

Het zou heel mooi zijn als we ook in heel veel kleinere watergangen water zouden kunnen vasthouden. En dat doen we als waterschap ook, want juist in de kleinere watergangen (haarvaten) is de meeste winst te behalen. Daar zie je het snelst de gevolgen van de droogte en vooral daar moet ook het water vast gehouden worden. Maar het waterschap beheert maar 4500 km watergang van de totale 25.000 km watergang in ons gebied (dus meer dan 80% van de watergangen in handen van derden).

We willen kampioen water vasthouden worden.

Ons werkgebied ligt hoog boven zeeniveau, varierend van 20 meter bij Ommen tot 85 meter bij de Tankenberg te Oldenzaal. Voor de lager gelegen delen (40%) van ons werkgebied kunnen we water met gemalen oppompen uit de IJssel of het IJsselmeer. Voor de hoger gelegen gebieden (60 %) van het werkgebied moeten we het doen met de regen die valt. Daarom kwam de droogte in 2018 en 2019 bij ons in het oosten van het land harder aan dan in de meeste andere gebieden in Nederland. Je kunt water immers niet tegen-de-helling-op aanvoeren.

Daarom doen we ons uiterste best om water vast te houden. Maar dat kunnen we niet alleen. Het grootste deel (80%) van de waterlopen in ons gebied is van agrariërs, eigenaren bos en natuurterreinen en andere grondbezitters en ook zij realiseren zich – mede nav de afgelopen twee droge zomers – dat ze bij moeten dragen aan het water vast houden. Als waterschap willen we hen daar zo goed mogelijk bij helpen. Daarom zijn we samen met agrariërs, grondeigenaren en ondernemers aan het onderzoeken welke slimme, duurzame en kosteneffektieve oplossingen we kunnen inzetten om water vast te houden in al die kleine watergangen, (de haarvaten van ons watersysteem, daar waar de meeste winst te behalen is met water vasthouden). Daarnaast onderzoeken we welke effecten dit heeft en wat het aan extra water oplevert in het perceel van de boer.

Een slimme, duurzame en betaalbare stuw

Een van de voorbeelden van een innovatieve manier om dat te doen is een kleine stuw, die eenvoudig te bedienen is. Boer Josef kan hiermee het water als het ware knijpen. Als hij water wil vasthouden dan draait hij de binnenste cilinder in de stuw omhoog. De stuw houdt het water dan langer vast voordat hij gaat afvoeren. Daarmee geef je het water ook kans de bodem in te trekken en kan de bodem als een soort spons het water vasthouden. Komt er veel regen en er dreigt wateroverlast, dan kan hij de stuw lager instellen en het water dat te veel is afvoeren. Zo wordt de boer waterbeheerder en kunnen we samen kampioen watervasthouden worden.

Nettie Aarnink