Duurzame landbouw ?
Dit weekend bracht ik door met enkele vrienden uit Duitsland die zich in hun leven ingezet hebben voor behoud van natuur in zowel West- als voormalig Oost-Duitsland, en daar hun sporen hebben verdiend. Een gevarieerd gezelschap met verschillende professionele achtergronden, een dierenarts, een bioloog, een arts, en een lerares, met éénzelfde passie: liefde voor de natuur.
Een avond kwam het gesprek op de landbouw terecht. Niet alleen in Nederland, maar ook in Duitsland is er ondanks de ruimte spanning tussen landbouw en natuur. Toch hebben deze mensen begrip voor de positie waarin de boeren terecht zijn gekomen door verkeerde prikkels, de landbouwpolitiek van Brussel, en adviseurs die graag hun producten bij de boeren slijten. Ondanks alle pogingen die worden gedaan om de landbouw te vergroenen, was er geen optimistische stemming. De uitputting van de bodem, het verslechteren van de grondwaterkwaliteit, de ratrace naar meer en groter, het verlies van biodiversiteit, werd gezien als een vicieuze cirkel en een opmaat naar een volslagen op hol slaand ecosysteem, dat niet meer te stoppen valt.We hebben het hier niet over mensen die geen verstand van zaken hebben, of pessimistische geiten wollen sokken figuren.
Ook vanuit het waterschap zien wij de effecten van het landbouwbeleid terug in de waterkwaliteit. Er zijn bronnenanalyses die helder maken waar de problemen liggen. Vaak worden deze analyses betwist, en dat mag, want transparantie over onderzoeksresultaten is noodzakelijk om de bewustwording over en weer te stimuleren. Het Wetterskip zet zich in om samen met de boeren tot goede oplossingen te komen en zoveel mogelijk gebiedsgericht te kijken wat er nodig is, en waar we kansen zoveel mogelijk kunnen benutten. In “De Harken” wordt dit in de praktijk gebracht. Een ander goed voorbeeld is het project “Erfafspoeling” dat momenteel wordt uitgerold over de hele melkveehouderij.
Maar we zijn er nog lang niet!
Iemand vroeg mij eens wat de winst voor de boeren nu was van projecten zoals “Erfafspoeling”of “Perceelemissies in de akkerbouw”. Ik heb daarop geantwoord dat het misschien geen materiele winst is, maar dat de boer laat zien dat hij zijn bijzondere verantwoordelijkheid als ondernemer in de groene ruimte serieus neemt, en begrijpt dat hij opereert in een maatschappelijke context die goed ondernemerschap van hem vraagt.
Die maatschappij wordt steeds kritischer, en wordt zich bewuster van de effecten die het agrarisch ondernemen op het landschap heeft. Ook in Friesland geven projecten als “Kening fan de Greide”, “Silence of the Bees” en de term “Landschapspijn” uitdrukking aan wat veel mensen voelen.
Hiermee wil niemand de sector in een hoek zetten, maar wel is het een signaal dat het tijd is voor bezinning en samenspraak. Laten wij bij Wetterskip Fryslan proberen de handschoen voor het thema “Water” op te pakken en gezamenlijk naar nieuwe wegen zoeken.
Marian Jager