Sanering Enka-pluim. Niets doen is geen optie

De Enka-fabriek in Ede sloot in 2002 de deuren. Het fabrieksterrein is gesaneerd en daar is inmiddels een woonwijk op gebouwd. Ondanks de sanering bleef er echter een fikse grondwatervervuiling achter van sulfaat, dioxines en overige chloorverbindingen. De dioxines en overige chloorverbindingen zijn niet goed oplosbaar in water en bewegen daarom niet mee met het grondwater. Maar sulfaat is wel goed oplosbaar en de pluim met daarin sulfaat beweegt zich in de richting van de Edese woonwijk Rietkampen en natuurgebied de Bennekomse Meent.

Doen we niets, dan komt het vervuilde grondwater daar straks omhoog; het vervuilde grondwater zal dan stankoverlast veroorzaken bij de bewoners, de kwetsbare natuur in het Binnenveld onherstelbaar aantasten en daarna alsnog de Nederrijn in stromen. Als we deze ernstige schade willen voorkomen moet er dus nu ingegrepen worden. Helaas zijn er op dit moment geen oplossingen voorhanden die het sulfaat in zijn geheel uit het grondwater kunnen halen. De relatief lage concentraties (veel water met weinig vervuiling), maken het vooralsnog technisch niet mogelijk om het grondwater geheel schoon te maken: de vervuiling is daarvoor te veel verdund.

Omdat niets doen geen optie is, en schoonmaken technisch niet kan, staat de overheid voor een vervelende opgave: het grondwater saneren door het te lozen. Dat is waartoe de gemeente Wageningen, de provincie en het waterschap inmiddels hebben moeten besluiten: het grondwater bijtijds oppompen en op de Rijn lozen.

Door de industriële revolutie was de Rijn in de vorige eeuw zo vies dat de zalm was uitgestorven, riviervissers hun baan verloren, en dat er geen kind meer van zijn moeder in mocht zwemmen. Sindsdien doen we ons best dat te herstellen. De waterkwaliteit is met sprongen vooruitgegaan, de zalm is terug, maar we zijn er nog lang niet. Vanuit Duitsland, Frankrijk en Zwitserland stroomt de Rijn vandaag de dag met hogere waarden sulfaat ons land binnen dan de pijpleiding zal lozen. Daarom zal de sanering van het grondwater geen extra schade doen aan de Rijn.

Inmiddels wordt de pluim op verschillende plekken gemonitord. Niet alleen op sulfaat, maar ook op de dioxines en overige chloorverbindingen. Zodat we zeker weten dat deze stoffen zich niet ook verplaatsen. En op aandringen van Water Natuurlijk heeft het waterschap besloten om elke 5 jaar opnieuw te bekijken of er nieuwe technieken zijn waarmee het sulfaat wel in zijn geheel uit het grondwater kan worden gezuiverd.

Helaas is het oppompen en lozen van het grondwater vooralsnog de minst slechte oplossing. De vervuiling van het Enka-terrein had natuurlijk nooit mogen ontstaan. Het proces leert dat de weg naar een schoner milieu met horten en stoten gaat én dat voorkomen van vervuiling het allerbelangrijkste is: vervuiling komt namelijk altijd als een boemerang weer terug.

Vandaag de dag wordt er nog steeds veel vervuild: juist daarom is het essentieel om op 15 maart groen te stemmen. Want als het proces rond het Enka-terrein ons iets geleerd heeft dan is het dat Water Natuurlijk zich hard moet maken om huidige vervuilingen te stoppen en nieuwe vervuilingen te voorkomen. Wij zetten ons met hart en ziel in voor een schone Gelderse Vallei, een schone Veluwe en een schone Rijn. We zijn voorstander van een Europees verbod op PFAS en we werken naar strikte lozingsnormen voor onder andere industrie en vermindering van de belasting van ons grond- en oppervlaktewater door de , land- en tuinbouw. Ook de uitstoot van broeikasgassen willen we terugdringen. Want wie de verontreinigingen van vandaag stopt voorkomt de ellende van morgen. Zo werken we naar een schoon en natuurlijker Nederland.